Από την Ελίσια Τζέιν (https://medium.com/the-knowledge-of-freedom)
Πτυχίο Ψυχολογίας, ψυχοθεραπεύτρια.
Η αντίληψη είναι ότι οι μητέρες συνήθως είναι καλύτεροι γονείς από τους πατέρες, ωστόσο οι μόνοι μπαμπάδες τα καταφέρνουν καλύτερα από τις μόνες μητέρες, να γιατί:
Είναι εξαιρετικά καλά τεκμηριωμένο το πόσα μειονεκτήματα έχουν τα παιδιά από μονογονεϊκά νοικοκυριά σε σχέση με τα παιδιά των οποίων οι γονείς συζούν, αλλά λιγότερο καλά τεκμηριωμένο είναι το πόσο μειονεκτικά είναι σε σχέση με τα νοικοκυριά με έναν πατέρα.
Για παράδειγμα, μελέτες έχουν δείξει ότι τα παιδιά που προέρχονται από μονογονεϊκά νοικοκυριά έχουν 5 φορές περισσότερες πιθανότητες να αυτοκτονήσουν σε σύγκριση με παιδιά από νοικοκυριά χωρίς διάσπαση και από νοικοκυριά χωρίς πατέρα, 9 φορές περισσότερες πιθανότητες να εγκαταλείψουν το σχολείο, 10 φορές περισσότερες πιθανότητες να κάνουν χρήση χημικών ουσιών, 14 φορές περισσότερες πιθανότητες να διαπράξουν βιασμό, 20 φορές περισσότερες πιθανότητες να καταλήξουν στη φυλακή και 32 φορές περισσότερες πιθανότητες να φύγουν από το σπίτι.
Ο κατάλογος δεν σταματά εκεί, τα νοικοκυριά με μόνο μητέρες αντιπροσωπεύουν επίσης το 70% όλων των εγκυμοσύνων εφήβων, το 70% όλων των παιδικών δολοφονιών και αντιπροσωπεύουν την πλειονότητα των περιπτώσεων ανθρωποκτονίας, πράγμα που σημαίνει ναι, ένα παιδί που ζει με μόνη μητέρα νοικοκυριό είναι το πιο πιθανό να δολοφονηθεί από αυτή.
Οι περισσότεροι σε αυτό το σημείο πιθανότατα θα σκεφτούν ότι ο πατριός είναι ο συνήθως δολοφόνος. Ωστόσο, μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι αυτό δεν ισχύει και ότι οι θετοί γονείς δεν έχουν περισσότερες πιθανότητες να σκοτώσουν παιδιά σε σχέση με τους βιολογικούς.
Αυτό σημαίνει αναπόφευκτα, ότι οι ανύπαντρες μητέρες είναι κατά μέσο όρο συχνότερα οι δολοφόνοι των παιδιών τους, ενώ ορισμένες μελέτες δείχνουν ακόμη ότι οι μητέρες είναι συνηθέστερα δολοφόνοι παιδιών. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι άλλες έρευνες δείχνουν ότι είναι πατέρες, ενώ άλλες δείχνουν ότι άνδρες και γυναίκες είναι εξίσου πιθανό να σκοτώσουν τα παιδιά τους.
Ανεξάρτητα από τη δυναμική αυτού του περίπλοκου σημείου, όλα αυτά φαίνονται τρελά, λαμβάνοντας υπόψη ότι η αντίληψη είναι ότι οι μητέρες είναι καλύτεροι γονείς κατά μέσο όρο από τους πατέρες, ωστόσο τα δεδομένα φαινομενικά δείχνουν το αντίθετο.
Στην πραγματικότητα, το μόνο μειονέκτημα του να ζεις μόνο με τον πατέρα σου και όχι με τους δύο γονείς σου φαίνεται να είναι ότι είναι πιο πιθανό να είσαι ασύδοτος στην ενήλικη ζωή, κάτι που δεν αποτελεί καν πρόβλημα.
Εννοώ ότι είναι τρελό, και ως μητέρα, δεν έχει νόημα για μένα, κυρίως επειδή όλα δείχνουν ότι οι άντρες δεν χρειάζονται τις γυναίκες για να μεγαλώσουν καλά τα παιδιά, αλλά οι γυναίκες χρειάζονται τους άνδρες.
Μήπως όλοι έχουμε κάνει λάθος και οι πατεράδες είναι στην πραγματικότητα καλύτεροι γονείς;
Πολλοί υποστηρίζουν ότι τα οικονομικά πρέπει να κάνουν τη διαφορά — κάνουν λάθος!
Είναι δημοφιλής η προσέγγιση ότι επειδή οι μόνες μητέρες είναι πιο πιθανό να βρίσκονται σε συνθήκες φτώχειας, πρέπει να είναι οι οικονομικές διαφορές που εξηγούν τα δεδομένα. Ωστόσο, μελέτες έχουν βρει ότι τα οικονομικά δεν το εξηγούν, τα αποτελέσματα παραμένουν ίδια, ακόμα κι αν η μόνη μητέρα δεν βρίσκεται σε κατάσταση φτώχειας.
Πραγματικά με εξέπληξε αυτό και έτσι πήγα στο σχολείο των παιδιών μου —είναι σε ένα αρκετά ακριβό ιδιωτικό σχολείο— και ρώτησα τους δασκάλους και μου είπαν ότι τις περισσότερες φορές τα παιδιά που προκαλούσαν τα περισσότερα προβλήματα τείνουν να προέρχονται από μονογονεϊκά νοικοκυριά μητέρων.
Ρώτησα συγκεκριμένα αν παρατήρησαν ποτέ το ίδιο πρόβλημα από μονογονεϊκά νοικοκυριά πατέρων. Τόνισαν ότι τα νοικοκυριά με έναν πατέρα ήταν πολύ πιο σπάνια, αλλά δεν παρατήρησαν τα ίδια προβλήματα.
Ο σύντροφός μου εργάζεται σε πανεπιστήμιο και μου μεταφέρει την ίδια ιστορία, όταν πρόκειται για τους φοιτητές, αυτούς με τους οποίους συνήθως έχει τα περισσότερα προβλήματα, (όπως να παραλείψουν την παρακολούθηση διαλέξεων), προέρχονται από νοικοκυριά με μόνο μητέρα. Ωστόσο, παρόλο που τα νοικοκυριά με έναν πατέρα είναι πιο σπάνια, δεν έχει παρατηρήσει ποτέ το ίδιο πρόβλημα από τέτοια νοικοκυριά.
Αλλά αν δεν είναι οικονομικά, τι είναι, είναι οι άντρες κατά μέσο όρο καλύτεροι στην μονογονεϊκότητα;
Για να καταλάβουμε τι συμβαίνει πρέπει να δούμε τις λεπτομέρειες, δηλαδή πρέπει να αναλύσουμε τα δεδομένα.
Θα ήταν εύκολο να συμπεράνουμε ότι οι πατέρες είναι κατά μέσο όρο καλύτεροι στην μονογονεϊκότητα, θα ήταν ακόμη ευκολότερο να υποστηρίξουμε ότι οι άνδρες είναι ίσως ο πιο κατάλληλος γονέας.
Έχω ακούσει τέτοια επιχειρήματα στο παρελθόν, με την ιδέα ότι επειδή αυτός είναι περισσότερο ένας αντρικός κόσμος, δηλαδή γεμάτος άμεσες συγκρούσεις και αδίστακτο ανταγωνισμό, οι άνδρες προετοιμάζουν καλύτερα τα παιδιά να χειριστούν τέτοιες συνθήκες καθιστώντας τους πιο σημαντικούς ως γονείς – τουλάχιστον κατά μέσο όρο.
Ωστόσο, δεν είναι τόσο απλό.
Αυτό οφείλεται στο ότι, παρά το γεγονός ότι τα οικονομικά δεν είναι ο βασικός παράγοντας, τα δεδομένα που συγκρίνουν τα νοικοκυριά μονογονεϊκών μητέρων με μονογονεϊκές οικογένειες πατέρων διαμορφώνονται σε μεγάλο βαθμό από αρκετούς άλλους παράγοντες – παράγοντες που εξηγούν γιατί τα δεδομένα δείχνουν αυτό που δείχνουν, και ότι δεν οφείλεται στο ότι οι άνδρες είναι καλύτεροι γονείς ή η πιο σημαντική επιρροή.
Τι πραγματικά συμβαίνει;
Πρώτον, είναι πολύ πιο εύκολο κατά μέσο όρο για έναν μόνο πατέρα να γεμίσει τη ζωή των παιδιών του με ισχυρές και θετικές γυναικείες επιρροές από ό,τι για μια μόνη μητέρα να γεμίσει τις ζωές των παιδιών της με ισχυρές και θετικές ανδρικές επιρροές.
Είτε είναι η παρεμβατική μητέρα του πατέρα, είτε η παρεμβατική αδερφή του πατέρα, είτε η δασκάλα (καθώς οι γυναίκες δασκάλες συναντώνται συχνότερα των ανδρών δασκάλων),είτε είναι όλα τα προηγούμενα και πολλά άλλα, οι επιλογές που είναι διαθέσιμες στους άνδρες είναι απλώς πιο διαδεδομένες και προσβάσιμες.
Αυτό έχει σημασία γιατί απλά δεν υπάρχει διαφυγή, τα παιδιά επωφελούνται πολύ από το να έχουν ίσο αριθμό θετικών ανδρικών και γυναικείων επιρροών στη ζωή τους, ωστόσο οι γυναίκες δυσκολεύονται περισσότερο για να παρέχουν αυτόν τον κόσμο για τα παιδιά τους μετά από χωρισμό από ό,τι οι άντρες — πολλές δυσκολεύονται να δημιουργήσουν έναν τέτοιο κόσμο ακόμα κι όταν συζούν ακόμα με τους άντρες τους.
Αυτό θέτει τις μόνες μητέρες σε μειονεκτική θέση σε σύγκριση με τους μόνους πατέρες, και αυτό το μειονέκτημα επιδεινώνεται περαιτέρω λόγω του ερωτικού κομματιού. Να γιατί, όχι μόνο οι μόνες μητέρες δυσκολεύονται να βρουν θετικές ανδρικές επιρροές στον ευρύτερο κόσμο, αλλά και στον ερωτικό κόσμο. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι για τις γυναίκες είναι πολύ πιο εύκολο να συνυπάρχουν με έναν άνδρα με παιδιά από ότι είναι για τους άνδρες να συνυπάρχουν με μια γυναίκα με παιδιά.
Θα έφτανα στο σημείο να πω ότι οι γυναίκες βρίσκουν συχνά τους άντρες με παιδιά πιο ελκυστικούς από τους άτεκνους (ξέρω ότι πάντα το κάνω), ενώ οι άνδρες συνήθως βρίσκουν τις γυναίκες με παιδιά λιγότερο ελκυστικές, καθώς δεν θέλουν να αναλάβουν την ευθύνη για εκείνα τα παιδιά.
Όχι μόνο αυτό, η βιολογία παίζει επίσης ρόλο – οι μητέρες μέσω των πράξεων τους τείνουν να μαθαίνουν στους γιους τους να επιδιώκουν την άνευ όρων αγάπη από έναν σύντροφο, αλλά είναι δύσκολο να το πετύχουν αν αυτός ο σύντροφος έχει ήδη ένα παιδί. Οι πατέρες από την άλλη τείνουν να διδάσκουν με τις πράξεις τους τις κόρες τους να φιλοδοξούν για έναν σύντροφο που αναλαμβάνει την ευθύνη, ένας άντρας με παιδί τείνει να αποδείξει ότι είναι τέτοιος άντρας. – Ναι, η βιολογία αδικεί τις ερωτευμένες μόνες μητέρες, αλλά προωθεί τους μόνους μπαμπάδες!
Για να γίνουν τα πράγματα χειρότερα, το ερωτικό μειονέκτημα της μόνης μητέρας δεν σταματά εκεί. Μίλησα με έναν φίλο μου που εργάζεται στην παιδοψυχολογία και μου είπε ότι από την εμπειρία του τα παιδιά τείνουν να το βρίσκουν πολύ πιο εύκολο να αποδεχθούν έναν πατέρα που μπαίνει σε μια νέα ερωτική σχέση παρά μια μητέρα, απλώς και μόνο επειδή τείνουμε να θέλουμε τις μητέρες όλες για τον εαυτό μας.
Ναι, η ανάγκη των παιδιών για ανατροφή από τη μητέρα τους και η ανάγκη για αγάπη άνευ όρων ως επίκεντρο της προσοχής της μητέρας τους, μπορεί να δημιουργήσει στις μητέρες πρόβλημα όταν αναζητούν νέο σύντροφο.
Ωστόσο, οι πατέρες έχουν λιγότερο πρόβλημα σε αυτό το κομμάτι — τουλάχιστον σε σύγκριση.
Όλα αυτά συνδυάζονται για να κάνουν κατά μέσο όρο πιο δύσκολο για μια μητέρα να βρει μια άξια πατρική φιγούρα αντικατάστασης για τα παιδιά της από ό,τι είναι για έναν πατέρα να βρει μια άξια μητρική φιγούρα, και αυτό έχει πραγματικά σημασία όταν πρόκειται για την ανατροφή των παιδιών, επειδή τα παιδιά αποδίδουν πολύ καλύτερα αν έχουν και μητέρα και πατέρα στη ζωή τους.
Έτσι, επειδή οι μόνοι πατέρες κατά μέσο όρο βρίσκουν ευκολότερα να φέρουν θετικές γυναικείες επιρροές στη ζωή των παιδιών τους σε κάθε επίπεδο, αναπόφευκτα τα παιδιά τους αποκτούν κατά μέσο όρο ένα πλεονέκτημα έναντι των παιδιών των μόνων μητέρων, που δυσκολεύονται να αντικαταστήσουν την απώλεια του πατέρα.
Και τα πλεονεκτήματα που έχουν οι μόνοι πατέρες σε σχέση με τις μόνες μητέρες δεν σταματούν εδώ, είναι περισσότερα.
Οι γυναίκες είναι πιο επιρρεπείς σε προβλήματα ψυχικής υγείας από τους άνδρες.
Είναι καλά τεκμηριωμένο ότι οι γυναίκες έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες κατά μέσο όρο να υποκύψουν στο άγχος και τα προβλήματα ψυχικής υγείας από τους άνδρες, με τις γυναίκες να έχουν σχεδόν διπλάσιες πιθανότητες να υποφέρουν από κατάθλιψη και άλλα προβλήματα ψυχικής υγείας που σχετίζονται με το άγχος από τους άνδρες.
Αναπόφευκτα, αυτό σημαίνει ότι μια μόνη μητέρα είναι πιο πιθανό να υποφέρει από προβλήματα ψυχικής υγείας παρά ένας μόνος πατέρας.
Εάν ένας γονέας αντιμετωπίζει προβλήματα ψυχικής υγείας, συνήθως προκαλεί προβλήματα στα παιδιά. Επειδή οι γυναίκες είναι πιο επιρρεπείς σε προβλήματα ψυχικής υγείας, τα νοικοκυριά που έχουν μόνο μητέρα αναπόφευκτα υποκύπτουν σε αυτά τα προβλήματα περισσότερο από τα νοικοκυριά με μόνο πατέρα.
Αυτό αναπόφευκτα δίνει και πάλι στα νοικοκυριά που έχουν μόνο πατέρα ένα πλεονέκτημα έναντι των μητέρων, ήτοι είναι πιο πιθανό να είναι υγιή νοικοκυριά.
Εν κατακλείδι, οι μόνοι μπαμπάδες κατά μέσο όρο βρίσκουν ευκολότερα θετικές γυναικείες επιρροές απ’ ότι οι μόνες μητέρες θετικές ανδρικές επιρροές, και οι μόνες πατέρες είναι κατά μέσο όρο πιο πιθανό να υποκύψουν σε προβλήματα ψυχικής υγείας. Αυτοί οι παράγοντες δίνουν στους μόνους μπαμπάδες ένα σημαντικό πλεονέκτημα σε σχέση με τις μόνες μητέρες.
Τουλάχιστον σε αυτούς τους τομείς. Αυτό έχει σημασία. Οι μόνες μητέρες έχουν πλεονεκτήματα σε άλλους τομείς, αυτό είναι το θέμα, μερικές φορές η μητέρα θα είναι η καλύτερη επιλογή σε έναν χωρισμό, μερικές φορές ο πατέρας.
Το πρόβλημα είναι ότι όταν ο πατέρας είναι η καλύτερη επιλογή, σπάνια αναλαμβάνει την επιμέλεια των παιδιών, τα τρομερά αποτελέσματα της ζωής από τα στατιστικά στοιχεία της μόνης μητέρας, αποδεικνύουν τις επιπτώσεις αυτής της ανισότητας.
Ο καλύτερος γονέας δεν αναλαμβάνει πάντα την επιμέλεια — ειδικά αν είναι άνδρας.
Όταν πρόκειται για το ποιος θα ήταν ο καλύτερος κηδεμόνας σε περίπτωση χωρισμού, κατά μέσο όρο η μητέρα θα θεωρηθεί ως η σωστότερη επιλογή, αλλά δεν θα αποδειχθεί με τόσο μεγάλη απόκλιση από τον πατέρα (όσο ο κόσμος μπορεί να νομίζει).
Αυτό σημαίνει ότι θα έπρεπε να υπάρχουν πολλά περισσότερα, και εννοώ πολύ περισσότερα, νοικοκυριά με έναν πατέρα. Αλλά αυτό δεν είναι η συνήθης πρακτική, και αυτό συμβαίνει επειδή, για σωστό ή λάθος, η μητέρα συνήθως προτιμάται από τους δικαστές ως κύριος φροντιστής σε έναν χωρισμό.
Αυτός είναι ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους τόσοι πολλοί πατέρες καταλήγουν να αγνοούνται, ο δικαστής έχει δώσει στη μητέρα την πρωταρχική φροντίδα και αυτό οδηγεί τον πατέρα να εξαφανίζεται από τη ζωή των παιδιών σιγά σιγά για τον έναν ή τον άλλο λόγο.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι φταίνε οι πατέρες, αλλά λαμβάνοντας υπόψη ότι η συντριπτική πλειονότητα των πατεράδων αναφέρει ότι θέλει να ασχοληθεί περισσότερο με τη ζωή των παιδιών τους, η πραγματικότητα είναι αναπόφευκτα πιο περίπλοκη και συχνότερα λόγω του γεγονότος ότι εκτός αν δοθεί η κοινή επιμέλεια και σωστά (εφόσον επιβληθεί από τα δικαστήρια), είναι απλώς πιο δύσκολο για τον δευτερεύοντα φροντιστή να παραμείνει ενεργό μέρος της ζωής ενός παιδιού — ακόμη και σε οικονομικό επίπεδο.
Αυτό έχει σημασία γιατί «η μητέρα από προεπιλογή» δεν είναι πάντα η καλύτερη επιλογή, ούτε καν κοντά στο να είναι η καλύτερη επιλογή. Για παράδειγμα, πολλές γυναίκες είναι κακές μητέρες, αλλά τα δικαστήρια θα τις ευνοήσουν έναντι του πατέρα στις περισσότερες περιπτώσεις, έστω κι αν ο πατέρας θα ήταν σαφώς η καλύτερη επιλογή και ήταν πρόθυμος να αναλάβει την ανατροφή των παιδιών του.
Ένας συνάδελφος του συντρόφου μου βρίσκεται σε αυτή την κατάσταση, είναι ένας καταπληκτικός πατέρας, αλλά η πρώην σύζυγός του είναι μια απαίσια μητέρα, ωστόσο πήρε την αποκλειστική επιμέλεια και εκείνος παλεύει να του επιτραπεί να δει τα παιδιά του – παρά το γεγονός ότι θα έπρεπε να είναι αυτός ο κύριος φροντιστής.
Ακόμα κι αν η μητέρα είναι καλός γονέας, μερικές φορές ο πατέρας εξακολουθεί να είναι για διάφορους λόγους η καλύτερη επιλογή, καθώς ίσως η μητέρα είναι επιρρεπής σε προβλήματα ψυχικής υγείας. Αυτό που ξέρουμε είναι ότι όταν ο πατέρας είναι η καλύτερη επιλογή, στις περισσότερες περιπτώσεις αγωνίζεται να πάρει ακόμη και την κοινή επιμέλεια — πόσο μάλλον την κύρια που θα έπρεπε να πάρει.
Εξαιτίας αυτού, αναπόφευκτα τα δεδομένα που συγκρίνουν νοικοκυριά με μόνη μητέρα με αυτά με μόνο πατέρα διαστρεβλώνονται ουσιαστικά.
Για να το πω πιο ωμά, λόγω του συστήματος που έχουμε δημιουργήσει, ένας μόνος πατέρας γίνεται κύριος φροντιστής μόνο σε περιπτώσεις όπου είτε η μητέρα έχει εγκαταλείψει αυτόν και τα παιδιά τους, είτε είναι εντελώς ακατάλληλη ως μητέρα και έτσι το δικαστήριο έχει επιδικάσει πλήρης επιμέλεια στον πατέρα, είτε επειδή η μητέρα έχει πεθάνει.
Έτσι, μια μόνη μητέρα που είναι κακός γονέας ή ακόμα και που απλώς δεν είναι η καλύτερη επιλογή, στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων εξακολουθεί να έχει την αποκλειστική επιμέλεια ή στη καλύτερη περίπτωση από κοινού επιμέλεια, που σε πολλές περιπτώσεις αντιστοιχεί σε συναπόφαση για την εκπαίδευση. Φυσικά δεν ισχύει το ίδιο για τους μόνους πατέρες – στις περισσότερες περιπτώσεις ένας μόνος πατέρας έχει την αποκλειστική επιμέλεια επειδή είναι η μοναδική καλύτερη επιλογή — και μόνο τότε.
Αυτό δείχνουν τα δεδομένα της μόνης μητέρας έναντι του μόνου πατέρα, όχι ότι οι μόνοι πατέρες είναι καλύτεροι από τις μόνες μητέρες, αλλά ότι οι μόνοι πατέρες αναλαμβάνουν την επιμέλεια μόνο εάν είναι απολύτως πέρα από κάθε αμφιβολία, η καλύτερη και μοναδική επιλογή. Οι μόνες μητέρες από την άλλη, παίρνουν συνήθως την επιμέλεια, ακόμη και όταν είναι μακράν η χειρότερη επιλογή.
Αυτό σημαίνει ότι αυτό που δείχνουν στην πραγματικότητα αυτά τα δεδομένα δεν είναι ποιος κάνει τον καλύτερο μονογονέα, αλλά το τίμημα της ανισότητας, δηλαδή επειδή τα δικαστήρια ασκούν ανισότητα έναντι των πατέρων ευνοώντας πάντα τη μητέρα, τα παιδιά πληρώνουν το τίμημα.
Τελικές λέξεις
Ο λόγος για τον οποίο τα δεδομένα δείχνουν ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν σε νοικοκυριά χωρίς μητέρα μειονεκτούν τόσο κατά μέσο όρο είναι ότι οι γυναίκες αναλαμβάνουν την επιμέλεια ακόμη και όταν δεν είναι η καλύτερη επιλογή.
Για να το πούμε πιο ωμά, όταν ο πατέρας είναι η καλύτερη επιλογή, χρειαζόμαστε τα δικαστήρια να το προσδιορίσουν και να αναθέσουν την επιμέλεια ανάλογα, και μέχρι να αρχίσουμε να το κάνουμε αυτό, πολλά παιδιά θα πληρώσουν ένα τίμημα που δεν θα έπρεπε να πληρώνουν.