ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΓΟΝΙΚΗΣ ΑΠΟΞΕΝΩΣΗΣ;
Πηγή: Κατσικερός Παναγιώτης, Εφέτης Αθηνών / Ιανουάριος 2023
[ απόσπασμα, σελ. 35, από το επιστημονικό σύγγραμμα : “Ψυχιατροδικαστική Παιδιών και Εφήβων” (εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης, 2010) των Καθηγητών Ε.Κ.Π.Α. / Ιατρικής Σχολής / Β’ Ψυχιατρικής Κλινικής Π.Γ.Νοσοκομείου “Αττικόν” κ.κ. Ιωάννας Γιαννοπούλου, Αθανάσιου Δουζένη και Λευτέρη Λύκουρα ]
Η γονεϊκή αποξένωση αναφέρεται στη συμπεριφορά του γονέα και αναπτύσσεται στο παιδί ως αποτέλεσμα των ενεργειών του. Ορίζεται ως η δημιουργία μίας ιδιότυπης σχέσης μεταξύ του παιδιού και του ενός γονέα, με σκοπό τον αποκλεισμό του άλλου γονέα. Το αποξενωμένο παιδί διακατέχεται από έντονο “μίσος” απέναντι στον αποκλεισμένο γονέα, για τον οποίο μιλάει με πρωτοφανή μνησικακία, χωρίς κανέναν ενδοιασμό η ενοχή. Νοιώθει ταυτόχρονα γι’ αυτόν και τρυφερά συναισθήματα αγάπης, ωστόσο η έκφρασή τους δεν είναι επιτρεπτή.
Το σύνδρομο γονικής αποξένωσης μπορεί να εμφανίζεται σε ήπια, μέτρια ή βαριά μορφή, και εκδηλώνεται στην ομιλία και στον τρόπο έκφρασης του παιδιού, με εκλογικεύσεις που προσπαθούν να δικαιολογήσουν τη συμπεριφορά του, με αποκλειστικές δεσμεύσεις, π.χ. συνωμοτώντας με τον γονέα ότι δεν θα προδώσει τα συναισθήματά του στον άλλο γονέα, με παντελή έλλειψη αμφίπλευρης κατανόησης, με απαξίωση των συναισθημάτων του “μισητού” γονέα χωρίς τύψεις, με απόρριψη της ευρύτερης οικογένειας του “μισητού” γονέα, με εναλλαγές συμπεριφοράς ανάλογα με το γονέα που είναι παρών και με τυφλή υποστήριξη του “αγαπητού” γονέα κατά τις οικογενειακές συνεδρίες.
Στην ανάπτυξη του συνδρόμου συμβάλλουν παράγοντες όπως : η συνειδητή “πλύση εγκεφάλου” του παιδιού από τον έναν γονέα εναντίον του άλλου, ένας ανεπαίσθητος, δυσδιάκριτος και συχνά ασυνείδητος μηχανισμός που χρησιμοποιεί ο γονέας για να επηρεάσει τα συναισθήματα του παιδιού, η συμβολή του ίδιου του παιδιού, δηλαδή δικά του ασυνείδητα ή συνειδητά κίνητρα, και άλλοι παράγοντες, όπως ο χρόνος παραμονής με το γονέα που διεκδικεί την επιμέλεια, η ποιότητα σχέσης ή βιώματα με τον άλλο γονέα πριν το χωρισμό.
ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΓΟΝΕΪΚΗΣ ΑΠΟΞΕΝΩΣΗΣ : ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΔΙΕΘΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1) William Bernet «Γονική Αποξένωση», επιστημονικό σύγγραμμα, έκδοση 2015 [ ορισμός του συνδρόμου γονικής αποξένωσης ]
Η γονική αποξένωση είναι μια ψυχική κατάσταση, κατά την οποία ένα παιδί – του οποίου συνήθως οι γονείς εμπλέκονται σε χωρισμό ή διαζύγιο με μεγάλη σύγκρουση – συμμαχεί έντονα με τον έναν γονέα (“προτιμώμενο”) και απορρίπτει μια σχέση με τον άλλο γονέα (αποξενωμένο), χωρίς νόμιμη αιτιολόγηση. Η γονική αποξένωση εμφανίζεται συνήθως, όταν ο προτιμώμενος γονέας κατηχεί το παιδί να φοβάται και να μισεί τον απορριφθέντα ή αποξενωμένο γονέα. Συνήθως, ο αποξενωτής γονέας παρεμβαίνει ή περιορίζει την επαφή του παιδιού με τον απορριφθέντα γονέα. Οι αποξενωμένοι γονείς έχουν περιγραφεί (ενν. από τους αποξενωτές γονείς) ως θυμωμένοι, εκδικητικοί και με δυσπροσαρμοστικά χαρακτηριστικά προσωπικότητας. Η γονική αποξένωση συχνά προκαλεί βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα ψυχολογικά προβλήματα στα επηρεαζόμενα παιδιά. Πολλοί συγγραφείς έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα, ότι η πρόκληση γονικής αποξένωσης είναι μια μορφή ψυχολογικής παιδικής κακοποίησης.
2) Joan B. Kelly, Janet R. Johnston «Το αποξενωμένο παιδί : Μια αναδιαμόρφωση του συνδρόμου γονικής αποξένωσης», περιοδικό «Family Court Review», Ιούλιος 2001
Σε αυτό το άρθρο, συζητούνται διαμάχες και προβλήματα σχετικά με το σύνδρομο γονικής αποξένωσης. Προτείνεται μια αναδιατύπωση με επίκεντρο το αποξενωμένο παιδί, αυτά δε τα παιδιά (ενν. τα αποξενωμένα) διακρίνονται σαφώς από άλλα παιδιά, που αντιστέκονται ή αρνούνται την επαφή με έναν γονέα μετά από χωρισμό ή διαζύγιο για διάφορους φυσιολογικούς, αναμενόμενους λόγους, συμπεριλαμβανομένης της ψυχικής απομάκρυνσης. Περιγράφεται μια συστημική σειρά συνεισφερόντων παραγόντων, που μπορούν να δημιουργήσουν ή/και να εδραιώσουν την αποξένωση στα παιδιά, συμπεριλαμβανομένων των έντονων συζυγικών συγκρούσεων, ενός ταπεινωτικού χωρισμού, γονεϊκών προσωπικοτήτων και συμπεριφορών, παρατεταμένης αντιδικίας και επαγγελματικής κακοδιαχείρισης. Αυτοί οι παράγοντες γίνονται κατανοητοί στο πλαίσιο των ικανοτήτων και των τρωτών σημείων του παιδιού.
3) Joseph Kenan, William Bernet Wiley «Γονική Αποξένωση», περιοδικό «Encyclopedia of Forensic Science», 2009
Αυτό το άρθρο συνοψίζει τη γονική αποξένωση, την απόρριψη από το παιδί ενός κατάλληλου γονέα στο πλαίσιο μιας διαζυγίου υψηλής σύγκρουσης. Συχνά ζητείται από τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας να αξιολογήσουν παιδιά χωρισμένων ή διαζευγμένων γονέων για την παρουσία γονικής αποξένωσης. Αυτό το άρθρο εξηγεί την ψυχοδυναμική και την αιτιολογία της γονικής αποξένωσης. Συζητούνται οι συστάσεις για την επιμέλεια και οι στρατηγικές θεραπείες για να βοηθηθούν οι αξιολογητές της επιμέλειας, οι δικαστές και οι δικαστές, και να καθοδηγηθούν οι οικογένειες να αντιμετωπίσουν αυτό το πολύ δύσκολο πρόβλημα που μπορεί να καταστρέψει οικογένειες και να βλάψει τα παιδιά.
4) Kate Templer, Mandy Matthewson, Janet Haines, Georgina Cox «Συστάσεις για βέλτιστες πρακτικές ως απάντηση στη γονική αποξένωση : ευρήματα από μια συστηματική ανασκόπηση.», περιοδικό «Journal of Family Therapy», Οκτώβριος 2016
Αυτή η μελέτη στόχευσε στη συστηματική ανασκόπηση της βιβλιογραφίας σχετικά με τη γονική αποξένωση για τον προσδιορισμό της βέλτιστης πρακτικής για θεραπευτές και νομικούς επαγγελματίες. Έγινε αναζήτηση στις ακαδημαϊκές βάσεις δεδομένων και σε εισηγήσεις συνεδρίων. Τα άρθρα που συμπεριλήφθηκαν ήταν άρθρα περιοδικών με αξιολόγηση από ομοτίμους ή βιβλία που δημοσιεύτηκαν στα αγγλικά και αφορούσαν ψυχολογική ή νομική παρέμβαση για γονική αποξένωση. Δέκα άρθρα συμπεριλήφθηκαν στην κριτική. Διαπιστώθηκε ότι οι αλλαγές στις ρυθμίσεις επιμέλειας ή κατοικίας υπέρ του στοχοποιημένου γονέα είναι αποτελεσματικές για τη γονική αποξένωση. Η εξειδικευμένη οικογενειακή θεραπεία που αντιμετωπίζει την αποξένωση είναι αποτελεσματική στην αποκατάσταση των οικογενειακών σχέσεων και της οικογενειακής λειτουργίας. Μια συντονισμένη προσέγγιση από θεραπευτές και νομικούς επαγγελματίες είναι σημαντική για την επίλυση της γονικής αποξένωσης. Η γονική αποξένωση απαιτεί νομική και θεραπευτική διαχείριση για την ενίσχυση της οικογενειακής λειτουργίας. Η ανάθεση της πρωταρχικής γονικής ευθύνης στον στοχοποιημένο γονέα και η θεραπευτική οικογενειακή θεραπεία είναι αποτελεσματική για τη βελτίωση της οικογενειακής αποξένωσης Μια ειδική μορφή συστημικής οικογενειακής θεραπείας για τη γονική αποξένωση μπορεί να βελτιώσει τη λειτουργία της οικογένειας και να αποτρέψει την περαιτέρω γονική αποξένωση.
5) Saulyn Lee-Maturana, Mandy Matthewson, Corinna Dwan, Kimberley Norris «Χαρακτηριστικά και εμπειρίες στοχοποιημένων γονέων γονικής αποξένωσης από τη δική τους οπτική γωνία : Μια συστηματική βιβλιογραφική ανασκόπηση», περιοδικό «Australian Journal of Psychology», Σεπτέμβριος 2018
Ο στόχος αυτής της συστηματικής βιβλιογραφικής ανασκόπησης ήταν να εντοπίσει και να συνθέσει όλες τις σχετικές πληροφορίες σχετικά με τα χαρακτηριστικά και τις εμπειρίες των στοχοποιημένων γονέων από τη δική τους οπτική γωνία. Οι ακαδημαϊκές βάσεις δεδομένων και περιλήψεις συνεδρίων αναζητήθηκαν συστηματικά από την ίδρυσή τους έως τον Μάιο του 2018. Εννέα σχετικά άρθρα συμπεριλήφθηκαν μετά τη διενέργεια κριτηρίων ένταξης και αξιολόγησης ποιότητας. Τα δεδομένα συγκεντρώθηκαν και αναλύθηκαν χρησιμοποιώντας καθοδήγηση σχετικά με τη διεξαγωγή της σύνθεσης της αφήγησης σε συστηματικές ανασκοπήσεις.
Συμπεράσματα : Οι στοχοποιημένοι γονείς αναφέρουν συνεπή ιστορικά σχετικά με τη φύση των τακτικών αποξένωσης που χρησιμοποιούνται από τους αποξενωτές γονείς στις συμπεριλαμβανόμενες μελέτες. Οι στοχοποιημένοι γονείς εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους για τις υπηρεσίες νομικής και ψυχικής υγείας που τους παρέχονται. Επιπλέον, παρά το αίσθημα απελπισίας, απογοήτευσης και απομόνωσης, οι ευγενείς γονείς φαίνεται να είναι ανθεκτικοί και να αναζητούν θετικές στρατηγικές αντιμετώπισης. Αυτή η ανάλυση έδειξε ότι η έρευνα σε στοχευμένους γονείς από τη δική τους οπτική γωνία είναι αραιή και απαιτούνται περισσότερες μελέτες.
6) Sian Balmer, Mandy Matthewson, Janet Haines «Γονική αποξένωση : Η προοπτική του στοχοποιημένου γονέα», περιοδικό «Australian Journal of Psychology», Μάρτιος 2017
Οι στόχοι της μελέτης ήταν να προσδιοριστούν οι εμπειρίες γονικής αποξένωσης των στοχοποιημένων γονέων, μετά τον χωρισμό από τον αποξενωμένο γονέα και να διερευνηθούν τα κοινά χαρακτηριστικά των στοχοποιημένων γονέων. Συνολικά 225 στοχοποιημένοι γονείς συμπλήρωσαν μια διαδικτυακή έρευνα.
Αποτελέσματα : Οι στοχοποιημένοι γονείς ανέφεραν ότι αντιμετώπισαν υψηλή σοβαρότητα έκθεσης σε τακτική γονική αποξένωση. Με βάση το φύλο του στοχοποιημένου γονέα και η ηλικία του στοχοποιημένου παιδιού προβλέφθηκε σημαντικά η διακύμανση της έκθεσης στη γονική αποξένωση. Οι στοχοποιημένες μητέρες παρουσίασαν σημαντικά υψηλότερη βαρύτητα έκθεσης στη γονική αποξένωση από ό,τι οι στοχοποιημένοι πατέρες. Η σοβαρότητα της έκθεσης σε τακτική γονική αποξένωση, αυξάνει σημαντικά την εκτίμηση της κατάστασης γονικής αποξένωσης ως απειλητικής.
Συμπεράσματα : Τα ευρήματα πρόσφεραν νέες ιδέες για την εκτίμηση της εμπειρίας των στοχοποιημένων γονέων από τη γονική αποξένωση. Τα αποτελέσματα σημείωσαν τη σοβαρότητα της έκθεσης στη γονική αποξένωση για τους στοχοποιημένους γονείς και τόνισαν την ανάγκη για εμπειρική έρευνα σχετικά με την αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων και των υπηρεσιών, ώστε να βοηθήσουν τους στοχοποιημένους γονείς.
7) Amy J. L. Baker PhD & Douglas Darnall PhD, «Συμπεριφορές και στρατηγικές που χρησιμοποιούνται στη γονική αποξένωση : Μια Έρευνα Γονικών Εμπειριών», περιοδικό «Journal of Divorce & Remarriage» τόμος 45 / τεύχος 1-2, 2006
Διεξήχθη μια έρευνα σε ενήλικες που ανέφεραν ότι ήταν στόχος γονικής αποξένωσης. Αντιμετωπίστηκαν τρία ερευνητικά ερωτήματα :
(1) Ποιες στρατηγικές αποξένωσης εντοπίστηκαν από τους στοχοποιημένους γονείς και σε ποιο βαθμό οι συμπεριφορές ήταν συνεπείς με εκείνες που εντοπίστηκαν από ενήλικα παιδιά του συνδρόμου γονεϊκής αποξένωσης ;
(2) Προσδιορίστηκε το φύλο του στοχοποιημένου γονέα με τον αριθμό και / ή τον τύπο των στρατηγικών ;
(3) Ποια χαρακτηριστικά παιδιού και γονέα συσχετίστηκαν με το επίπεδο συνδρόμου γονεϊκής αποξένωσης (ήπιο, μέτριο, σοβαρό) όπως περιγράφεται από τους στοχοποιημένους γονείς ;
Ενενήντα επτά άτομα συμπλήρωσαν μια γραπτή έρευνα. Ένα τμήμα της έρευνας ζήτησε από τους συμμετέχοντες να απαριθμήσουν κάθε τύπο συμπεριφοράς που πίστευαν ότι ο αποξενωτής γονέας χρησιμοποίησε για να πραγματοποιήσει την αποξένωση. Από την προηγούμενη έρευνα και ανασκόπηση των απαντήσεων, αναπτύχθηκε ένας κατάλογος πιθανών στρατηγικών. Οι 1.300 ενέργειες που περιγράφονται από τους 97 συμμετέχοντες κωδικοποιήθηκαν. Τα αποτελέσματα αποκάλυψαν 66 τύπους στρατηγικών, 11 αναφέρθηκαν από τουλάχιστον το 20 % του δείγματος. Υπήρχε σημαντική αλλά όχι πλήρης επικάλυψη στις στρατηγικές που προσδιορίστηκαν από τους στοχοποιημένους γονείς με αυτές που περιγράφονται από ενήλικα παιδιά (από άλλη μελέτη). Δεν υπάρχουν στατιστικές διαφορές στον αριθμό ή τον τύπο της στρατηγικής που αναφέρθηκε με βάση το φύλο του γονέα-στόχου ή το φύλο του παιδιού-στόχου. Το επίπεδο βαρύτητας του συνδρόμου γονεϊκής αποξένωσης (ήπιο, μέτριο, σοβαρό), όπως το αντιλήφθηκε ο στοχοποιημένος γονέας, σχετιζόταν με την ηλικία και το φύλο του παιδιού-στόχου, με τα κορίτσια και τα μεγαλύτερα παιδιά να είναι πιο πιθανό να αναφέρονται ως πιο σοβαρά αποξενωμένα. Αυτά τα αποτελέσματα παρέχουν μια συστηματική εξέταση των διαφορετικών τύπων στρατηγικών αποξένωσης που είναι γνωστές στους στοχοποιημένους γονείς και ως εκ τούτου προσφέρουν πολλές οδούς για κλινικές παρεμβάσεις και μελλοντική έρευνα.
8 ) Amy J. L. Baker & Naomi Ben-Ami “Το να στρέφεις ένα παιδί ενάντια σε έναν γονέα, σημαίνει να στρέφεις ένα παιδί ενάντια στον εαυτό του : Οι άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις της έκθεσης σε στρατηγικές γονικής αποξένωσης στην αυτοεκτίμηση και την ευημερία”, περιοδικό “Journal of Divorce & Remarriage” Vol. 52, Οκτώβριος 2011
Οι άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις της έκθεσης σε 19 στρατηγικές γονικής αποξένωσης σε 118 ενήλικα παιδιά διαζυγίου εξετάστηκαν μέσω μιας εμπιστευτικής και ανώνυμης έρευνας υπολογιστή. Ερευνήσαμε τη φύση και την επικράτηση των στρατηγικών αποξένωσης στις οποίες εκτέθηκε αυτό το δείγμα, καθώς και τις συσχετίσεις μεταξύ της έκθεσης και της αυτοεκτίμησης και της αυτάρκειας. Με τη σειρά μας, εξετάσαμε και βρήκαμε συσχετίσεις μεταξύ της αυτοεκτίμησης και των υψηλότερων ποσοστών κατάθλιψης και των ανασφαλών στυλ προσκόλλησης και μια τάση για συσχέτιση με την κατάχρηση αλκοόλ. Όλες οι επιπτώσεις βρέθηκαν ακόμη και μετά τον έλεγχο για ιστορικά σωματικής κακοποίησης, σεξουαλικής κακοποίησης και ψυχολογικής κακομεταχείρισης. Αυτά τα ευρήματα προσθέτουν στον αυξανόμενο όγκο αποδεικτικών στοιχείων σχετικά με τις μακροπρόθεσμες συνέπειες της γονικής αποξένωσης και υποδεικνύουν ότι γενικά, η έκθεση σε περισσότερες συμπεριφορές αποξένωσης οδηγεί σε πιο αρνητικά αποτελέσματα στα παιδιά του διαζυγίου, τα οποία μπορούν να παρατηρηθούν σε όλη τη διάρκεια της ζωής.
9 ) William Bernet, Wilfrid von Boch-Galhau, Amy J. L. Baker
& Stephen L. Morrison “Γονεϊκή αποξένωση, DSM-V και ICD-11 : Πρόταση η γονεϊκή αποξένωση να γίνει δεκτή ως διάγνωση”,
περιοδικό “The American Journal of Family Therapy”,
Volume 38 / Issue 2, σελ. 76 – 187, Μάρτιος 2010
Η γονική αποξένωση είναι ένα σημαντικό φαινόμενο για το οποίο οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας πρέπει να γνωρίζουν και να κατανοούν διεξοδικά, ειδικά εκείνοι που εργάζονται με παιδιά, εφήβους, διαζευγμένους ενήλικες και ενήλικες των οποίων οι γονείς χώρισαν όταν ήταν παιδιά. Ορίζουμε τη γονική αποξένωση ως μια ψυχική κατάσταση κατά την οποία ένα παιδί – συνήθως ένα παιδί του οποίου οι γονείς έχουν εμπλακεί σε ένα διαζύγιο υψηλής σύγκρουσης – συμμαχεί έντονα με τον έναν γονέα (τον προτιμώμενο γονέα) και απορρίπτει μια σχέση με τον άλλο γονέα (τον αποξενωμένο γονέας) χωρίς νόμιμη αιτιολόγηση. Αυτή η διαδικασία οδηγεί σε τραγική έκβαση όταν το παιδί και ο αποξενωμένος γονέας, που είχαν προηγουμένως μια σχέση αγάπης και αμοιβαίας ικανοποίησης, χάνουν τη τροφή και τη χαρά αυτής της σχέσης για πολλά χρόνια και ίσως για όλη τους τη ζωή. Οι συντάκτες αυτού του άρθρου πιστεύουν ότι η γονική αποξένωση δεν είναι μια μικρή παρέκκλιση στη ζωή μιας οικογένειας, αλλά μια σοβαρή ψυχική κατάσταση. Η δυσπροσαρμοστική συμπεριφορά του παιδιού – η άρνηση να δει έναν από τους γονείς – καθοδηγείται από την εσφαλμένη πεποίθηση ότι ο αποξενωμένος γονέας είναι ένα επικίνδυνο ή ανάξιο άτομο. Υπολογίζουμε ότι το 1% των παιδιών και των εφήβων στις ΗΠΑ βιώνουν γονική αποξένωση. Όταν το φαινόμενο αναγνωρίζεται σωστά, αυτή η κατάσταση μπορεί να προληφθεί και να θεραπευτεί σε πολλές περιπτώσεις. Έχουν υπάρξει δεκάδες ερευνητικές μελέτες και εκατοντάδες επιστημονικά άρθρα, κεφάλαια και βιβλία σχετικά με τη γονική αποξένωση. Αν και εντοπίσαμε επαγγελματικές εκδόσεις από 27 χώρες σε έξι ηπείρους, συμφωνούμε ότι η έρευνα πρέπει να συνεχιστεί σχετικά με αυτή τη σημαντική ψυχική πάθηση που επηρεάζει εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά και τις οικογένειές τους. Ήρθε η ώρα η έννοια της γονικής αποξένωσης να συμπεριληφθεί στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών, Πέμπτη Έκδοση (DSM-V) και στη Διεθνή Ταξινόμηση Νοσημάτων, Ενδέκατη Έκδοση (ICD-11).
Λοιποί ειδικοί ερευνητές και κλινικοί ψυχολόγοι που υποστηρίζουν τις ανωτέρω θέσεις:
José M. Aguilar, Katherine Andre, E. James Anthony, Mila Arch Marin, Eduard Bakalář, Paul Bensussan, Alice C. Bernet, Kristin Bernet, Barry S Bien, J. Michael Bone, Barry Bricklin, Andrew J. Chambers, Arantxa Coca Vila, Douglas Darnall, Gagan Dhaliwal, Christian T. Dum, John E. Dunne, Robert A. Evans, Robert Bruce Fane, Bradley W. Freeman, Καθ. Guglielmo Gulotta, Anja Hannuniemi, Lena Hellblom Sjögren, Larry Hellmann, Steve Herman, Adolfo Jarne Esparcia, Allan M. Josephson, Joseph Kenan, Ursula Kodjoe, Douglas A. Kramer, Ken Lewis, Moira Liberatore, Demosthenes Lorand F. Lowenstein, Domènec Luengo Ballester, James C. MacIntyre II, Jayne A. Major, Eric G. Mart, Kim Masters, David McMillan, John E. Meeks, Steven G. Miller, Martha J. Morelock, Wade Myers, Olga Odinetz, Jeff Opperman, Robert L. Sain, S. Richard Sauber, Thomas E. Schacht, Ulrich C. Schoettle, Jesse Shaver, Richard K. Stephens, Julie Lounds Taylor, Asunción Tejedor Huerta, William M. Tucker, Benoit van Dieren, Hubert Van Gijseghem, James S. Walker, Randy Warren, Monty N. Weinstein, Jack C. Westman, Katie Wilson, Robert H. Woody , Abe Worenklein.