Επίκουρη Καθηγήτρια Νευροψυχολογίας Μαρίεττα Παπαδάτου Παστού (Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών)
Τα ΝΕΑ 02/11/2020
Παρά την επιθυμία πολλών ανδρών στη χώρα μας να ασχοληθούν ενεργά με τη ζωή των παιδιών τους, μέχρι στιγμής δεν είχαν τη δυνατότητα να αφιερώσουν κάποιο ικανό χρονικό διάστημα αποκλειστικά στην ανατροφή των παιδιών τους. Το νομοσχέδιο που ετοιμάζει το Υπουργείο Εργασίας, όμως, προβλέπει ότι η άδεια που θα μπορεί να πάρει ο πατέρας όταν γεννιέται το παιδί του θα αυξηθεί σε δεκατέσσερις εργάσιμες ημέρες από δύο που είναι σήμερα. Επίσης, σχεδιάζεται η καθιέρωση ειδικής άδειας προστασίας της πατρότητας, διάρκειας τουλάχιστον δύο μηνών, κατ’ αντιστοιχία της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας που είναι διάρκειας έξι μηνών. Πρόκειται για μια εξέλιξη αδιαμφισβήτητα θετική.
Σύμφωνα με τα ερευνητικά δεδομένα, το να αφιερώνει κανείς χρόνο στα παιδιά από τη γέννησή τους είναι επωφελές τόσο για τα παιδιά όσο και για τους ίδιους τους γονείς. Η συμμετοχή σε δραστηριότητες φροντίδας και παιχνιδιού προάγει την ανάπτυξη των μικρών παιδιών, το δεσμό τους με τους γονείς και συμβάλλει στο να έχουν τα παιδιά καλύτερη υγεία, λιγότερα προβλήματα συμπεριφοράς και πιο θετικά εκπαιδευτικά αποτελέσματα. Η ανατροφή των παιδιών μπορεί παράλληλα να προσφέρει χαρά στους γονείς, να ενθαρρύνει το συναίσθημα της δημιουργικότητας, να βοηθήσει στη δημιουργία της ταυτότητας γονέα, αλλά και να οδηγήσει και σε καλύτερη υγεία των γονέων. Η πρόσβαση στην άδεια πατρότητας θα επιτρέψει και στους άντρες να απολαύσουν αυτά τα οφέλη.
Επιπλέον, η άδεια πατρότητας -ακόμα και λίγων εβδομάδων- όταν το παιδί είναι βρέφος μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερο επίπεδο εμπλοκής του πατέρα καθ ‘όλη τη διάρκεια της ζωής ενός παιδιού. Αυτό εξηγείται ως εξής: κατά τη διάρκεια της άδειας από τη δουλειά τους, οι άντρες έχουν περισσότερες ευκαιρίες να αποκτήσουν εμπειρία και κατά συνέπεια να νιώσουν αυτοπεποίθηση στην ικανότητά τους για γονική μέριμνα. Επίσης, η ταυτότητα του άντρα ως πατέρα γίνεται πιο ευκρινής. Με άλλα λόγια, η άδεια πατρότητας μπορεί να ενθαρρύνει θετικές συμπεριφορές και στάσεις που με τη σειρά τους οδηγούν σε υψηλότερα επίπεδα εμπλοκής του πατέρα στο μέλλον.
Η άδεια πατρότητας, όμως, οφείλει να έχει υποχρεωτικό χαρακτήρα. Χωρίς αυτόν, μεγάλο ποσοστό ανδρών θα επιλέξει να μην την πάρει, κάτι που έχει φανεί σε χώρες όπως η Ιαπωνία ή πιο κοντά μας η Γαλλία. Ο λόγος που συνήθως αναφέρεται είναι ότι οι άντρες δεν θέλουν να στιγματιστούν στον εργασιακό τους χώρο ως άτομα που δεν ενδιαφέρονται αρκετά για την εργασία τους. Η υποχρεωτική άδεια πατρότητας θα λειτουργήσει συνεπώς καταλυτικά για τη διαμόρφωση ενός πιο ισότιμου εργασιακού περιβάλλοντος, στο οποίο οι εργοδότες δε θα διστάζουν να προσλάβουν νεαρές γυναίκες ή να τους αναθέσουν ευθύνες και στο οποίο θα μειωθεί η διαφορά στις αποδοχές των δύο φύλων. Σύμφωνα με δεδομένα από τη Σουηδία, για κάθε μήνα άδειας που παίρνει ο νέος πατέρας, το εισόδημα της μητέρας αυξάνεται κατά 6,7% τέσσερα χρόνια αργότερα.
Οι αλλαγές που υπόσχεται το νέο νομοσχέδιο όσον αφορά την άδεια πατρότητας είναι, λοιπόν, ευπρόσδεκτες. Δεν αρκούν όμως. Επιβάλλεται να καταστεί ο χαρακτήρας της άδειας πατρότητας υποχρεωτικός. Τότε μόνο θα μπορέσουμε σαν κοινωνία να απολαύσουμε όλα τα πλεονεκτήματα που τη συνοδεύουν.