Τι είναι η Γονική Αποξένωση και πως εμφανίζεται στα σχολεία μας;
ΓΟΝΙΚΗ ΑΠΟΞΕΝΩΣΗ
ΤΙ ΕΙΝΑΙ; ΤΙ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΟΙ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΙ;
Ως παιδαγωγοί, πρέπει να υποβάλουμε υποχρεωτικές αναφορές σε περιπτώσεις παιδικής κακοποίησης και αυτό σημαίνει ότι πρέπει να έχουμε επαρκή ενημέρωση για όλες τις μορφές παιδικής κακοποίησης. Η γνώση είναι πολύ σημαντική και θεωρώ ότι ως παιδαγωγοί, το οφείλουμε στους μαθητές μας να συνεχίζουμε διαρκώς να μαθαίνουμε και να αυξάνεται η αντίληψη μας για περίπλοκα ζητήματα, όπως η ψυχολογική κακοποίηση. Σήμερα, θα ήθελα να αναφερθώ σε μια μορφή κακοποίησης που επηρεάζει τους μαθητές σε παγκόσμιο επίπεδο καθημερινά – την Γονική Αποξένωση. Καταρχήν, θα ήθελα να κάνω έναν πρόλογο και να πω ότι δεν είμαι ψυχολόγος. Μοιράζομαι, απλά, όσα έχω μάθει από την προσωπική μου έρευνα και τις προσωπικές μου εμπειρίες. Ο στόχος μου, ως παιδαγωγός, είναι να μοιραστώ με άλλους δασκάλους, σχολικούς συμβούλους, υποστηρικτικό προσωπικό, μέντορες και διοικητικό προσωπικό τη γνώση και τη συνείδηση και να παράσχω εργαλεία για να βοηθήσω στην πρόληψη της Γονικής Αποξένωσης στο σχολικό μας σύστημα.
Τι είναι η Γονική Αποξένωση;
Αυτός είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται ευρέως, για να περιγράψει τη διαδικασία και το αποτέλεσμα της ψυχολογικής χειραγώγησης ενός παιδιού με σκοπό να καταστραφεί η σχέση παιδιού-γονέα.
“Η Γονική αποξένωση είναι μια μορφή κακοποίησης, η οποία επηρεάζει περισσότερους από 22.000.000 γονείς στις ΗΠΑ και πολλούς περισσότερους ανά την υφήλιο. Η Γονική Αποξένωση προκαλεί κατάθλιψη, άγχος, αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές, ζητήματα κατάχρησης ουσιών, αυτοκτονίες και δολοφονίες· ανάγοντας την σε μια κατεπείγουσα παγκόσμια κρίση υγείας” (Wendy Perry)
Ουσιαστικά όταν μια πυρηνική οικογένεια χωρίζει, η οικογένεια δεν είναι πια ενιαία, αλλά, εντούτοις, συνδέεται μόνο μέσω του/των παιδιού/ων. Ορισμένες φορές ο ένας γονέας θα εκφράσει τον θυμό του έναντι του άλλου γονέα χρησιμοποιώντας το παιδί, ως πιόνι. Αυτή η διαδικασία μπορεί να περιλαμβάνει, χωρίς να περιορίζεται μόνο σε αυτά: περιορισμό ή άρνηση επικοινωνίας, χειραγώγηση του παιδιού να φοβάται τον άλλο γονέα δωροδοκία του παιδιού με σκοπό την παρέμβαση στη σχέση γονιού-παιδιού ή, τελικά, η προσπάθεια να διαγραφεί τελείως ο άλλος γονέας από τη ζωή του παιδιού.
Ας μπούμε για λίγο σε τεχνικές λεπτομέρειες.
Ο Dr. Craig Childress, Psy.D. περιγράφει την απόρριψη ενός γονέα από το παιδί του, ως Παθολογία Προσκόλλησης. “Ο μηχανισμός προσκόλλησης είναι συστημικός στον εγκέφαλο και καθορίζει όλες τις παραμέτρους για την αγάπη και τη δημιουργία δεσμών, συμπεριλαμβανομένης της απώλειας και του πένθους, καθόλη τη διάρκεια της ζωής. Ένα παιδί που απορρίπτει τον γονέα του εμφανίζει ζητήματα στο σύστημα αγάπης και δημιουργίας δεσμών του εγκεφάλου· το σύστημα προσκόλλησης”. Εξηγεί, ότι “Η παθολογική προσκόλληση προέρχεται πάντα από παθογενή γονεϊκότητα. Η παθογενής γονεϊκότητα συνίσταται στη δημιουργία σημαντικής ψυχοπαθολογίας στο παιδί μέσω αποκλινουσών και διεστραμμένων γονικών πρακτικών. (www.drcachildress.org)
Ενώ πολλές μορφές κακοποίησης μπορούν εύκολα να γίνουν αντιληπτές, η διαδικασία της Γονικής Αποξένωσης μπορεί να είναι αρκετά συγκεκαλυμμένη. Ως εκπαιδευτικοί, μπορούμε να έχουμε κρίσιμο ρόλο στην πρόληψη αυτής της μορφής κακοποίησης, που συχνά παρεισφρύει στα σχολεία μας.
Πώς εμφανίζεται στα σχολεία;
Πρέπει να αντιληφθούμε ότι στην περίπτωση της Γονικής Αποξένωσης ο ένας γονέας έχει σκοπιμότητα και αυτό συχνά σημαίνει ότι προσπαθεί οι άλλοι να δουν μια κατάσταση από τη δική του οπτική γωνία. Συχνά, αυτό εμφανίζεται ως κακολογία του άλλου γονέα. Μπορεί να δημιουργήσει ψευδείς ιστορίες ή να μεγενθύνει μικρά ελαττώματα του άλλου γονέα για να εμφανιστεί ο ίδιος ως ο καλός, στοργικός γονέας που απλά θέλει να τιμήσει “τις επιθυμίες του παιδιού.
Ως παιδαγωγοί, πρέπει να είμαστε προσεκτικοί να μην ακούμε μόνο τη μια πλευρά. Αν ένας γονέας προσπαθεί να αποκλείσει τον άλλο γονέα, ένα θετό γονέα ή την ευρύτερη οικογένεια από την παραλαβή του παιδιού από το σχολείο ή την εμπλοκή τους σε εθελοντική προσφορά, πρέπει να έχουμε υπόψη μας τυχόν αποφάσεις δικαστηρίου, όπως τα ασφαλιστικά μέτρα, πριν απλά συμφωνήσουμε στις επιθυμίες αυτού του γονέα. Το γονικό πλάνο πρέπει να έχει κατατεθεί στο σχολείο. Εάν υπάρχουν αποφάσεις δικαστηρίου, πρέπει επίσης να κατατεθούν στο σχολείο. Σε μερικές περιπτώσεις οι οικογένειες θα χωρίσουν κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους και σε αυτή την περίπτωση ζητήστε από τους γονείς να προσκομίσουν το γονικό πλάνο. Θα πρότεινα επίσης ο Διευθυντής του σχολείου να εξετάσει το γονικό πλάνο μαζί σας.
Μπορεί να σκέφτεστε,
δεν έχω αρκετό χρόνο για να εξετάσω πάνω από 100 γονικά πλάνα για όλους τους μαθητές μου.
ΑΛΛΑ, βρίσκουμε το χρόνο για να καθορίσουμε το σχολικό πλάνο και τα ειδικά προγράμματα βοήθειας για όλους τους μαθητές μας· το γονικό πλάνο δε θα πρέπει να διαφέρει. Το οφείλουμε στους μαθητές μας να αντιληφθούμε, εάν ο ένας γονέας έχει αποκλειστική ευθύνη για τα ζητήματα εκπαίδευσης ή αν και οι δυο γονείς έχουν κοινή ευθύνη. Όταν το δικαστήριο αποφασίζει ένα γονικό πλάνο, πρέπει να καθορίσουν ποιο είναι το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού και εμείς έχουμε υποχρέωση να διασφαλίσουμε ότι ακολουθούμε τις οδηγίες σε σχέση με τις αποφάσεις για τα εκπαιδευτικά ζητήματα. Αυτό σημαίνει, ότι αν και οι δυο γονείς έχουν δικαίωμα απόφασης για το παιδί, πρέπει να συμπεριλάβουμε και τους δυο γονείς. Για παράδειγμα, αν ο σχολικός σύμβουλος ή ο σχολικός ψυχολόγος κανονίσει μια συνάντηση για το σχολικό πλάνο και τα ειδικά προγράμματα βοήθειας, πρέπει να προσκαλέσουμε και τους δυο γονείς. Δεν μπορούμε να βασιστούμε στον ένα γονέα να ενημερώσει τον άλλο, γιατί στις περισσότερες περιπτώσεις Γονικής Αποξένωσης, δεν θα το μάθουν ποτέ.
Τι συμβαίνει αν ο ένας γονέας δεν θέλει να αναμειχθεί;
Στα περιστατικά Γονικής Αποξένωσης, ο γονέας θέλει αγωνιωδώς να αναμειχθεί, αλλά του αρνείται συστηματικά η πρόσβαση. Κατά πάσα πιθανότητα, ο γονέας δεν είναι ενήμερος και κάνει ό,τι μπορεί για να αναμειχθεί. Ο αποξενωτής γονέας ίσως προσπαθήσει να πείσει το σχολείο, ότι ο άλλος γονέας δεν ενδιαφέρεται ή δεν θέλει να αναμειχθεί. Εντούτοις, έχουμε υποχρέωση να απευθυνθούμε και στους δυο γονείς, από το να θεωρήσουμε το λόγο του ενός, ως θέσφατο.
Πολλές φορές η διαδικασία της Γονικής Αποξένωσης είναι συγκεκαλυμμένη
Ίσως, να μην έχουμε αντιληφθεί τους τρόπους που ένα παιδί αποξενώνεται από τον ένα του γονέα. Για παράδειγμα, ένα παιδί μπορεί να το κρατήσουν στο σπίτι κατά τη διάρκεια μια τελετής απονομής επαίνων ή σε αθλητικά γεγονότα που θα είναι παρών ο άλλος γονέας. Ίσως, να μην αντιληφθούμε καν ότι το παιδί απουσιάζει εκείνη την ημέρα.
Άλλες φορές, ίσως, να μην αντιληφθούμε το άγχος του παιδιού σε συγκεκριμένες καταστάσεις.
Πολλές φορές, ένα παιδί που αποξενώνεται θα επιδείξει έντονο άγχος έναντι του στοχοποιημένου γονέα. Για παράδειγμα, το παιδί ίσως να είναι θυμωμένο, αναστατωμένο, λυπημένο ή να έχει κατάθλιψη σε ημέρες που θα είναι με τον στοχοποιημένο γονέα μετά το σχολείο, τα Σαββατοκύριακα ή στις σχολικές αργίες. Αυτό το άγχος προκαλείται από την πίστη του παιδιού ότι θα είναι με ένα γονέα το οποίο του έχουν κάνει πλύση εγκεφάλου ότι είναι κακός και έτσι “υποχρεώνεται” να είναι μαζί του. Το παιδί ίσως, να εκφράσει την επιθυμία να είναι με τον άλλο γονέα αντ’ αυτού και να εκφράσει ασήμαντες δικαιολογίες για να μην είναι με τον στοχοποιημένο γονέα.
Ως εκπαιδευτικοί, τί πρέπει να κάνουμε;
Εάν υποψιάζεστε Γονική Αποξένωση, αναφέρετε το γεγονός στο σχολικό σύμβουλο ή την διεύθυνση. Πρέπει να αναφέρουμε υποχρεωτικά περιστατικά κακοποίησης και να πούμε ότι η Γονική Αποξένωση είναι παιδική κακοποίηση, όπως αναγνωρίζεται από το Διαγνωστικό Εργαλείο DSM-5 για:
309.4 Διαταραχή Προσαρμογής με συνδυασμό διαταραχής συναισθημάτων και συμπεριφοράς
V61.20 Προβληματική σχέση παιδιού – γονέα
V61.29 Παιδί επηρεασμένο από δυσφορία στη γονική σχέση
V995.51 Επιβεβαιωμένη Ψυχολογική Παιδική Κακοποίηση (παθογενής γονεϊκότητα)
(Diagnostic Checklist for Pathogenic Parenting: Extended Version, C.A. Childress, Psy.D.)
Δευτερευόντως, τεκμηριώστε, τεκμηριώστε, τεκμηριώστε.
Σε πολλές περιπτώσεις έντονα συγκρουσιακών διαζυγίων, μπορεί να ανατεθεί από τα δικαστήρια ένας εκτιμητής γονικής μέριμνας ή κάποιος επιθεωρητής συμπεριφοράς. Η τεκμηρίωση είναι πολύ σημαντική.
Που μπορώ να βρω περισσότερες πληροφορίες;
Σας παροτρύνω να αποκτήσετε βαθύτερη γνώση για αυτή τη μορφή κακοποίησης και να μοιραστείτε αυτή τη γνώση με τους συναδέλφους σας. Μπορείτε να πάρετε περισσότερες πληροφορίες εδώ:
Ιστοσελίδες:
Βιβλία:
An Attachment-Based Model of Parental Alienation: Foundations
Parent-Child Conflict Coding System
Υποστήριξη:
Wendy Perry: Co-parenting & Parental Alienation Education & Support
Dorcy Pruter: Conscious Co-parenting Institute
Alliance to Solve Parental Alienation FB Group
Επαναλαμβάνω, δεν είμαι ψυχολόγος, αλλά είμαι μια εκπαιδευτικός που νοιάζεται βαθύτατα για τους μαθητές μας και τις σχέσεις παιδιών-γονιών. Πιστεύω, ότι τα παιδιά αξίζουν όλη την αγάπη που μπορούν να λάβουν και εμείς ως εκπαιδευτικοί, μπορούμε να κάνουμε το χρέος μας στην προστασία των σχέσεων παιδιών-γονιών.
Michelle McDonald
Εκπαιδευτικός Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Κ-8
Εκπαιδευτικός Κοινωνικών Επιστημών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης
Μετάφραση: Χρήστος Γκούβερης, BSc (Hons) Dental Technology
Πρωτότυπο άρθρο στην ηλεκτρονική διεύθυνση:
https://www.strategiceducationalservices.com/post/what-is-parental-alienation-how-does-it-show-up-in-school?fbclid=IwAR0ON4h5QQHUgxZjJLmgEX-w0byerXKuUTLwQSvNcb2_kotjQiIuwsJvJlk
