Ομάδα Μελέτης Γονικής Αποξένωσης (www.pasg.info) – Ιούλιος 2023.
Παρόλο που το «σύνδρομο γονικής αποξένωσης» περιεγράφηκε για πρώτη φορά από τον Richard A. Gardner το 1985, οι περισσότεροι σύγχρονοι ερευνητές και συγγραφείς αναφέρονται απλώς σε «γονική αποξένωση». Από την εποχή του Gardner, έχει δημοσιευτεί εκτενής βιβλιογραφία σχετικά με τη γονική αποξένωση σε άρθρα περιοδικών, κεφάλαια βιβλίων και έντυπα, για τα οποία οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να ανατρέξουν στη Βάση Δεδομένων Γονικής Αποξένωσης (https://ckm.vumc.org/pasg/).
Η λίστα που παρέχεται εδώ αφορά ποιοτική και ποσοτική έρευνα σχετικά με την γονική αποξένωση, η οποία έχει δημοσιευτεί σε επιστημονικά περιοδικά με αξιολόγηση από ομοτίμους. Τα βιβλία και τα κεφάλαια βιβλίων βρίσκονται σε ξεχωριστή βιβλιογραφία.
Α. ΘΕΩΡΙΑ ΓΟΝΙΚΗΣ ΑΠΟΞΕΝΩΣΗΣ – ΟΙ ΕΙΚΟΣΙ ΚΟΡΥΦΑΙΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ:
Baker, A. J. L., & Chambers, J. (2011). Adult recall of childhood exposure to parental conflict: Unpacking the black box of parental alienation. Journal of Divorce & Remarriage 52(1), 55–76.
Εκατό πέντε προπτυχιακοί ή μεταπτυχιακοί φοιτητές συμπλήρωσαν μια έρευνα σχετικά με τις αναμνήσεις τους από την έκθεση σε συμπεριφορές γονικής αποξένωσης από έναν γονέα κατά την παιδική τους ηλικία. Τα αποτελέσματα αποκάλυψαν, ότι το 80% του δείγματος ανέφερε κάποια έκθεση και εκείνοι των οποίων οι γονείς ήταν διαζευγμένοι ανέφεραν στατιστικά σημαντικά υψηλότερα επίπεδα έκθεσης.
Baker, A. J. L., & Darnall, D. C. (2007). A construct study of the eight symptoms of severe parental alienation syndrome. Journal of Divorce & Remarriage 47(1-2), 55–75.
Εξήντα οκτώ γονείς συμμετείχαν στην έρευνα σχετικά με τις συμπεριφορές των παιδιών τους, τα οποία ανέφεραν, ότι είναι αποξενωμένοι. Τα αποτελέσματα αποκάλυψαν γενική αποδοχή για την παρουσία των οκτώ συμπεριφορικών εκδηλώσεων αποξένωσης, καθώς και τη δυνατότητα, ακόμη και για τα πιο αποξενωμένα παιδιά, να εντοπιστούν και να ευδοκιμήσουν δυνατότητες παρέμβασης για την αντιμετώπιση του φαινομένου.
Baker, A. J. L., & Eichler, A. (2016). The linkage between parental alienation behaviors and child alienation. Journal of Divorce & Remarriage 57(7), 475–484.
Εκατό εννέα φοιτητές συμπλήρωσαν μια έρευνα σχετικά με τις αναμνήσεις τους από την έκθεση των γονέων τους στην παιδική ηλικία σε αποξενωτικές συμπεριφορές και τις αναμνήσεις τους από τις δικές τους συμπεριφορές προς τους γονείς τους. Τα αποτελέσματα αποκάλυψαν στατιστικά σημαντικές συσχετίσεις μεταξύ των συμπεριφορών αποξένωσης των γονέων και των συμπεριφορών του παιδιού. Δηλαδή, οι αποξενωτικές συμπεριφορές ενός γονέα επηρέασαν τις αρνητικές συμπεριφορές του παιδιού προς τον άλλο γονέα, πέρα και πάνω από την γονική ικανότητα του ίδιου του γονέα.
Bentley, C., & Matthewson, M. L. (2020). The not-forgotten child: Alienated adult children’s experience of parental alienation. American Journal of Family Therapy 48, 509-529.
Αυτή η μελέτη δείχνει, ότι οι ενήλικες που ήταν αποξενωμένοι ως παιδιά βίωσαν κακοποιητικές συμπεριφορές που διαπράχθηκαν από τον αποξενωτικό γονέα. Η αποξένωση επηρέασε αρνητικά την ψυχική τους υγεία, την κοινωνική τους ανάπτυξη, το μορφωτικό τους επίπεδο και τη λειτουργία των σχέσεων.
Bernet, W., Baker, A. J. L., Adkins II, K. L. (2022). Definitions and terminology regarding child alignments, estrangement, and alienation: A survey of custody evaluators. Journal of Forensic Sciences 67:279–288.
Η μελέτη εξέτασε το βαθμό συναίνεσης σχετικά με τις βασικές αρχές της θεωρίας της Γονικής Αποξένωσης, δηλαδή τους ορισμούς της «άρνησης επαφής», της «γονικής αποξένωσης», του «Μοντέλου των πέντε παραγόντων» και άλλων όρων. Δημιουργήθηκε μια διαδικτυακή έρευνα για να αξιολογηθεί το επίπεδο συμφωνίας σχετικά με αυτούς τους βασικούς όρους μεταξύ στους αξιολογητές επιμέλειας. Τα αποτελέσματα αποκάλυψαν, ότι περίπου το 80% των ερωτηθέντων συμφώνησε μερικώς ή απόλυτα με καθέναν από τους 11 ορισμούς, γεγονός που υποδηλώνει υψηλό βαθμό συναίνεσης σχετικά με αυτό το φαινόμενο.
Bernet, W., Greenhill, L. (2022). The Five-Factor Model for the diagnosis of parental alienation. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry 61(5):591–594.
Η γονική αποξένωση είναι μια ψυχική κατάσταση στην οποία ένα παιδί – συνήθως ένα παιδί του οποίου οι γονείς εμπλέκονται σε έναν χωρισμό ή διαζύγιο με έντονη σύγκρουση – συμμαχεί έντονα με τον έναν γονέα (τον ευνοούμενο γονέα) και απορρίπτει μια σχέση με τον άλλο γονέα (τον αποξενωμένο γονέα) χωρίς σοβαρό λόγο. Τα στοιχεία του Μοντέλου Πέντε Παραγόντων είναι: (1) Το παιδί εκδηλώνει αντίσταση ή άρνηση στην επαφή, δηλαδή αποφεύγει μια σχέση με έναν από τους γονείς. (2) Η παρουσία προηγούμενης θετικής σχέσης μεταξύ του παιδιού και του απορριφθέντος γονέα. (3) Η απουσία κακοποίησης, παραμέλησης ή σοβαρά ανεπαρκούς γονικής μέριμνας από τον απορριφθέντα γονέα. (4) Η χρήση πολλαπλών αποξενωτικών συμπεριφορών από τον ευνοούμενο γονέα. (5) Το παιδί εμφανίζει πολλές από τις οκτώ συμπεριφορικές εκδηλώσεις αποξένωσης.
Bernet, W., Gregory, N., Rohner, R. P., & Reay, K. M. (2020). Measuring the difference between alienation and estrangement: The PARQ-Gap. Journal of Forensic Sciences 65(4):1225–1234.
Τα αποξενωμένα παιδιά, που δεν έχουν κακοποιηθεί, τείνουν να διχάζονται και να μην έχουν αμφιθυμία απέναντι στους γονείς τους. Τα αποξενωμένα παιδιά, που έχουν κακοποιηθεί, συνήθως αντιλαμβάνονται τους γονείς τους με αμφιθυμικό τρόπο. Ένα ψυχολογικό τεστ, το Ερωτηματολόγιο Γονικής Αποδοχής – Απόρριψης (PARQ), ήταν 99% ακριβές στη διάκριση των σοβαρά αποξενωμένων από τα μη αποξενωμένα παιδιά. Αυτό το τεστ μπορεί να είναι χρήσιμο τόσο για τους κλινικούς όσο και για τους ιατροδικαστές στην αξιολόγηση παιδιών χωρισμένων και διαζευγμένων γονέων όταν υπάρχει ανησυχία για την πιθανή διάγνωση γονικής αποξένωσης.
Bernet, W., Wamboldt, M. Z., & Narrow, W. E. (2016). Child affected by parental relationship distress. Journal of American Academy of Child and Adolescent Psychiatry 55(7):571–579.
Τα παιδιά επηρεάζονται από τη δυσφορία στις σχέσεις μεταξύ των γονέων. Οι κλινικές εκδηλώσεις της CAPRD περιλαμβάνουν τέσσερα συνηθισμένα σενάρια: τα παιδιά μπορεί να αντιδράσουν στη δυσφορία μεταξύ των γονέων και των συντρόφων, στη βία μεταξύ των γονέων και των συντρόφων, στο οξύ διαζύγιο και στην άδικη υποτίμηση του ενός γονέα από τον άλλον. Οι αντιδράσεις του παιδιού μπορεί να περιλαμβάνουν την εμφάνιση ή την επιδείνωση ψυχολογικών συμπτωμάτων, σωματικών ενοχλήσεων, εσωτερικής σύγκρουσης αφοσίωσης και, σε ακραίες περιπτώσεις, γονική αποξένωση, που οδηγεί στην απώλεια της σχέσης γονέα-παιδιού.
Bernet, W., & Xu, S. (2022). Scholarly rumors: Citation analysis of vast misinformation regarding parental alienation theory. Behavioral Sciences and the Law. doi: 10.1002/bsl.2605
Αυτό το άρθρο περιγράφει την ίδια παραπληροφόρηση σχετικά με τη θεωρία της γονικής αποξένωσης, δηλαδή, παραλλαγές της δήλωσης: «Η θεωρία της γονικής αποξένωσης υποθέτει, ότι ο ευνοούμενος γονέας έχει προκαλέσει γονική αποξένωση στο παιδί απλώς και μόνο επειδή το παιδί αρνείται να έχει σχέση με τον απορριφθέντα γονέα». Ενενήντα τέσσερα παραδείγματα της ίδιας παραπληροφόρησης εντοπίστηκαν και υποβλήθηκαν σε ανάλυση παραπομπών, η οποία παρουσιάζει τη σχέση μεταξύ του παρατιθέμενου υλικού και του αναφερόμενου υλικού.
Greenberg, L. R., Fick, L. D., & Schneider, R. A. (2016). Catching them before too much damage is done: Early intervention with resistance-refusal dynamics. Family Court Review 54(4), 548–563.
Αυτό το άρθρο συζητά την ανάγκη παρέμβασης στα παιδιά προτού τα πράγματα ξεφύγουν από τον έλεγχο, λόγω των καθυστερήσεων που ενυπάρχουν στο νομικό σύστημα. Διαπίστωσαν, ότι η ικανότητα των παιδιών να αυτορρυθμίζονται ή να λειτουργούν επιδεινώθηκε και έτσι επηρέασε τυχόν μελλοντικές παρεμβάσεις. Οι συγγραφείς συνέστησαν ως μοντέλο μια πολυσυστημική, παιδοκεντρική, συνδυαστική θεραπεία με επίκεντρο την αντιμετώπιση.
Harman, J. J., Bernet, W., & Harman, J. (2019). Parental alienation: Toward the blossoming of a field of study. Current Directions in Psychological Science 28(2):212–216.
Υπάρχει συναίνεση μεταξύ των ερευνητών ως προς το τι είναι οι συμπεριφορές αποξένωσης των γονέων και πώς επηρεάζουν τα παιδιά και το οικογενειακό σύστημα. Αυτή η μελέτη εξέτασε τη βιβλιογραφία ως προς το τι είναι η γονική αποξένωση, πώς διαφέρει από άλλα προβλήματα γονέα-παιδιού, όπως οι συγκρούσεις αποξένωσης και αφοσίωσης, και πώς διαιωνίζεται εντός και μεταξύ διαφορετικών κοινωνικών συστημάτων. Οι συγγραφείς καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η γονική αποξένωση θα πρέπει να θεωρείται και να γίνεται κατανοητή όχι μόνο ως κακοποίηση προς το παιδί, αλλά και ως μια μορφή οικογενειακής βίας που στρέφεται τόσο προς το παιδί όσο και προς τον αποξενωμένο γονέα.
Harman, J. J., Leder-Elder, S., & Biringen, Z. (2019). Prevalence of adults who are the targets of parental alienating behaviors and their impact. Children and Youth Services Review 106 (104471), 1–13.
Οι συγγραφείς ανέλυσαν στοιχεία για τρία εθνικά αντιπροσωπευτικά διαδικτυακά πάνελ έρευνας από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά για να προσδιορίσουν τον αντίκτυπο των γονεϊκών αποξενωτικών συμπεριφορών στην ψυχική υγεία. Τα αποτελέσματα από τις δύο πρώτες δημοσκοπήσεις δείχνουν, ότι η συχνότητα εμφάνισης των γονέων που αισθάνονται, ότι αποξενώνονται από τα παιδιά τους είναι υψηλότερη από την αρχικά εκτιμώμενη: 35,5% (από τους 273) στις ΗΠΑ και 32% (από τους 397) στον Καναδά. Χρησιμοποιώντας ένα άλλο μέσο αξιολόγησης για την τρίτη δημοσκόπηση, το 39,1% (από τους 594) των γονέων στις ΗΠΑ είναι οι μη ανταποδοτικοί στόχοι των γονεϊκών αποξενωτικών συμπεριφορών, που αντιστοιχεί σε πάνω από 22 εκατομμύρια γονείς.
Kruk, E. (2018). Parental alienation as a form of emotional child abuse: Current state of knowledge and future directions for research. Family Science Review 22(4):141–164.
Η γονική αποξένωση είναι πολύ πιο συχνή και εξουθενωτική για τα παιδιά και τους γονείς από ό,τι πιστευόταν προηγουμένως. Σε ακραίες περιπτώσεις, μπορεί κανείς να υποστηρίξει, ότι η γονική αποξένωση είναι μια σοβαρή μορφή συναισθηματικής κακοποίησης παιδιών. Η ερευνητική βιβλιογραφία αναγνωρίζει σταθερά δύο βασικά στοιχεία της κακοποίησης παιδιών: τη γονική αποξένωση ως μια σημαντική μορφή βλάβης για τα παιδιά που αποδίδεται σε ανθρώπινη δράση.
Lorandos, D. (2020). Parental alienation in U.S. courts, 1985 to 2018. Family Court Review 58(2):322–339.
Αυτή η μελέτη εξέτασε τον βαθμό στον οποίο τα δικαστήρια στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν κρίνει την έννοια της γονικής αποξένωσης ουσιώδη, αποδεικτική, σχετική και παραδεκτή. Τα αποτελέσματα καταδεικνύουν την αυξανόμενη ευαισθητοποίηση σχετικά με την έννοια και τεκμηριώνουν την παραδεκτότητά της σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες. Κατά τη διάρκεια 34 ετών, εντοπίστηκαν 1.181 υποθέσεις σε πρωτοβάθμια και εφετειακά δικαστήρια στις οποίες οι δικαστές δέχτηκαν μαρτυρίες σχετικά με τη γονική αποξένωση.
Maturana, S. L., Matthewson, M., Dwan, C., Norris, K. (2018). Characteristics and experiences of targeted parents of parental alienation from their own perspective: A systematic literature review. Australian Journal of Psychology 71:83–91.
Οι γονείς που έχουν υποστεί στοχοποίηση αναφέρουν συνεχείς ιστορίες σχετικά με τη φύση των τακτικών αποξένωσης που χρησιμοποιούν οι γονείς που τους αποξενώνουν. Εξέφρασαν δυσαρέσκεια με τις υπηρεσίες νομικής και ψυχικής υγείας που είναι διαθέσιμες σε αυτούς. Παρά το γεγονός ότι αισθάνονται απελπισία, απογοήτευση και απομόνωση, οι γονείς που έχουν υποστεί στοχοποίηση φαίνεται να είναι ανθεκτικοί και να αναζητούν θετικές στρατηγικές αντιμετώπισης.
Rolands, G. A. (2018). Parental alienation: A measurement tool. Journal of Divorce & Remarriage 60(4):316–331.
Η Κλίμακα Γονικής Αποξένωσης Rowlands (RPAS) καταγράφει τους ακόλουθους παράγοντες: (α) εκστρατεία δυσφήμισης προς τον αποξενωμένο γονέα, (β) το φαινόμενο του ανεξάρτητου στοχαστή, (γ) αναστοχαστική υποστήριξη, (δ) παρουσία δανεισμένων σεναρίων, (ε) εξάπλωση εχθρότητας στην ευρύτερη οικογένεια και (στ) έλλειψη θετικής επίδρασης προς τον αποξενωμένο γονέα. Οι γονείς που ανέφεραν, ότι μια δικαστική αξιολόγηση ή δικαστικά ευρήματα επιβεβαίωσαν την παρουσία γονικής αποξένωσης σημείωσαν σημαντικά υψηλότερη βαθμολογία και στους έξι παράγοντες RPAS.
Spinazzola, J. et al. (2014). Unseen wounds: The contribution of psychological maltreatment to child and adolescent mental health and risk outcomes. Psychological Trauma: Theory, Research, Practice, and Policy 6(Suppl 1), S18–S28.
Αυτή η μελέτη εξετάζει και μετράει το ψυχολογικό τραύμα των παιδιών και τον τρόπο με τον οποίο επηρεάζει τη ζωή τους. Συγκρίθηκε με τη σεξουαλική και σωματική κακοποίηση, η οποία έδειξε υψηλότερα επίπεδα προβλημάτων συμπεριφοράς, συμπτωμάτων και διαταραχών στα άτομα που έχουν υποστεί ψυχολογική κακοποίηση. Η μελέτη αυτή συζητά επίσης αυτές τις επιπτώσεις στο πλαίσιο της θεραπείας ψυχικής υγείας.
Templer, K., Matthewson, M., Haines, J., & Cox, G. (2017). Recommendations for best practice in response to parental alienation: Findings from a systematic review. Journal of Family Therapy 39(1):103–122.
Στόχος της παρούσας μελέτης ήταν η συστηματική ανασκόπηση της βιβλιογραφίας σχετικά με τη γονική αποξένωση, με σκοπό τον προσδιορισμό των βέλτιστων πρακτικών για θεραπευτές και νομικούς. Στην ανασκόπηση συμπεριλήφθηκαν δέκα άρθρα. Διαπιστώθηκε, ότι οι αλλαγές στις ρυθμίσεις επιμέλειας ή διαμονής υπέρ του γονέα-στόχου είναι αποτελεσματικές στη βελτίωση της γονικής αποξένωσης. Η εξειδικευμένη οικογενειακή θεραπεία που αντιμετωπίζει την αποξένωση είναι αποτελεσματική στην αποκατάσταση των οικογενειακών σχέσεων και της οικογενειακής λειτουργίας.
Walters, M. G., & Friedlander, S. (2016). When a child rejects a parent: Working with the intractable resist/refuse dynamic. Family Court Review 54(3), 424–445.
Αυτό το άρθρο εξετάζει τις κατευθυντήριες γραμμές, τόσο εντός, όσο και εκτός δικαστηρίου, για την αντιμετώπιση των δυναμικών αντίστασης/άρνησης στις οικογένειες. Εξηγεί το πρόγραμμα Πολυτροπικής Οικογενειακής Παρέμβασης.
Warshak, R. A. (2019). Reclaiming parent–child relationships: Outcomes of Family Bridges with alienated children. Journal of Divorce & Remarriage 60, 645–667.
Ο συγγραφέας ανέφερε αποτελέσματα βασισμένα σε μια μελέτη 83 παιδιών που συμμετείχαν στο Πρόγραμμα Οικογενειακών Γεφυρών. Θετικά αποτελέσματα αναφέρθηκαν από το 90-95% των γονέων των οικογενειών που συμμετείχαν στο πρόγραμμα.
Β. ΘΕΩΡΙΑ ΓΟΝΙΚΗΣ ΑΠΟΞΕΝΩΣΗΣ – ΟΙ 100 ΚΟΡΥΦΑΙΕΣ:
Αυτή η λίστα αποτελείται από άρθρα που αφορούν στη θεωρία της γονικής αποξένωσης και στενά συναφή θέματα. Τα περισσότερα από αυτά τα άρθρα έχουν δημοσιευτεί σε επιστημονικά περιοδικά με αξιολόγηση από ομοτίμους.
ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ
Baker, A. J. L. (2005). Parental alienation strategies: A qualitative study of adults who experienced parental alienation as a child. American Journal of Forensic Psychology, 23(4), 41–63.
Baker, A. J. L. (2005). The cult of parenthood: A qualitative study of parental alienation. Cultic Studies Review, 4(1), 1–20.
Baker, A. J. L., & Chambers, J. (2011). Adult recall of childhood exposure to parental conflict: Unpacking the black box of parental alienation. Journal of Divorce & Remarriage, 52(1), 55–76.
Baker, A. J. L., & Darnall, D. (2006). Behaviors and strategies of parental alienation: A survey of parental experiences. Journal of Divorce & Remarriage, 45(1-2), 97–124.
Baker, A. J. L., & Darnall, D. C. (2007). A construct study of the eight symptoms of severe parental alienation syndrome. Journal of Divorce & Remarriage, 47(1-2), 55–75.
Baker, A. J. L., & Eichler, A. (2016). The linkage between parental alienation behaviors and child alienation. Journal of Divorce & Remarriage, 57(7), 475–484.
Bernet, W., & Lorandos, D. (2023). Milestones: A concise history of parental alienation theory. European Journal of Parental Alienation Practice, Issue 1, 39–71.
Bernet, W., Wamboldt, M. Z., & Narrow, W. E. (2016). Child affected by parental relationship distress. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 55(7), 571–579.
Burrill, J. (2001). Parental alienation syndrome in court referred custody cases [doctoral dissertation]. Northcentral University.
Drozd, L. M., & Olesen, N. W. (2004). Is it abuse, alienation, and/or estrangement? Journal of Child Custody, 1(3), 65–106.
Gardner, R. A. (1985). Recent trends in divorce and custody litigation. Academy Forum, 29(2), 3–7.
Harman, J. J., Bernet, W., & Harman, J. (2019). Parental alienation: The blossoming of a field of study. Current Directions in Psychological Science, 28(2), 212–216.
Harman, J. J., Biringen, Z., Ratajack, E. M., Outland, P. L., & Kraus, A. (2016). Parents behaving badly: Gender biases in the perception of parental alienating behaviors. Journal of Family Psychology, 30(7), 866–874.
Harman, J. J., Lorandos, D., Biringen, Z., & Grubb, C. (2020). Gender differences in the use of parental alienating behaviors. Journal of Family Violence, 35(5), 459–469.
Johnston, J. R. (2003). Parental alignments and rejection: An empirical study of alienation in children of divorce. Journal of the American Academy of Psychiatry and the Law, 31(2), 158–170.
Johnston, J. R., Walters, M. G., & Olesen, N. W. (2005). Is it alienating parenting, role reversal, or child abuse? A study of children’s rejection of a parent in child custody disputes. Journal of Emotional Abuse, 5(4), 191–218.
Monι, J. G., & Biringen, Z. (2006). Perceiving parent–child alienation: Empirical assessment of parent–child relationships with divorced and intact families. Journal of Divorce & Remarriage, 45(3-4), 131–156.
Warshak, R. A. (2015). Ten parental alienation fallacies that compromise decisions in court and in therapy. Professional Psychology, Research and Practice, 46(4), 235–249.
Warshak, R. A. (2020). When evaluators get it wrong: False positive IDs and parental alienation. Psychology, Public Policy, and Law, 26(1), 54–68.
ΑΠΟΔΟΧΗ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΤΗΣ ΓΟΝΙΚΗΣ ΑΠΟΞΕΝΩΣΗΣ
Baker, A. J. L. (2007). Knowledge and attitudes about the parental alienation syndrome: A survey of custody evaluators. American Journal of Family Therapy, 35(1), 1–19.
Bernet, W., Baker, A. J. L., & Adkins, K. L., II. (2022). Definitions and terminology regarding child alignments, estrangement, and alienation: A survey of custody evaluators. Journal of Forensic Sciences, 67(1), 279–288.
ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ BAKER ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΓΟΝΙΚΗΣ ΑΠΟΞΕΝΩΣΗΣ
Baker, A. J. L. (2020). Reliability and validity of the four-factor model of parental alienation. Journal of Family Therapy, 42(1), 100–118.
Bernet, W., & Greenhill, L. (2022). The Five-Factor Model for the diagnosis of parental alienation. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 61(5), 591–594.
Morrison, S. L., & Ring R. (2021). Reliability of the Five-Factor Model for determining parental alienation. American Journal of Family Therapy. Accessed at doi: 10.1080/ 01926187.2021.2021831.
Rueda, C. A. (2004). An inter-rater reliability study of parental alienation syndrome. American Journal of Family Therapy, 32(5), 391–403.
ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΑ ΤΕΣΤ ΓΙΑ ΤΗ ΓΟΝΙΚΗ ΑΠΟΞΕΝΩΣΗ
Bernet, W., Gregory, N., Rohner, R. P., & Reay, K. M. (2020). Measuring the difference between parental alienation and parental estrangement: The PARQ-Gap. Journal of Forensic Sciences, 65(4), 1225–1234.
Blagg, N., & Godfrey, E. (2018). Exploring parent-child relationships in alienated versus neglected/emotionally abused children using the Bene-Anthony Family Relations Test. Child Abuse Review, 27(6), 486–496.
Gordon, R. M., Stoffey, R., & Bottinelli, J. (2008). MMPI-2 findings of primitive defenses in alienating parents. American Journal of Family Therapy, 36(3), 211–228.
Rowlands, G. A. (2019). Parental alienation: A measurement tool. Journal of Divorce & Remarriage, 60(4), 316–331.
Siegel, J. C., & Langford, J. S. (1998). MMPI-2 validity scales and suspected parental alienation syndrome. American Journal of Forensic Psychology, 16(4), 5–14.
ΕΠΙΠΕΔΑ ΑΠΟΞΕΝΩΤΙΚΩΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΓΟΝΙΚΗΣ ΑΠΟΞΕΝΩΣΗΣ
Harman, J. J., Leder-Elder, S., & Biringen, Z. (2016). Prevalence of parental alienation drawn from a representative poll. Children and Youth Services Review, 66, 62–66.
Harman, J. J., Leder-Elder, S., & Biringen, Z. (2019). Prevalence of adults who are the targets of parental alienating behaviors and their impact: Αποτελέσματα from three national polls. Children and Youth Services Review, 106, Article 104471.
ΓΟΝΙΚΗ ΑΠΟΞΕΝΩΣΗ ΚΑΙ ΕΝΔΟ-ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΒΙΑ
Harman, J. J., Kruk, E., & Hines, D. A. (2018). Parental alienating behaviors: An unacknowledged form of family violence. Psychological Bulletin, 144(12), 1275–1299.
Jaffe, P. G., Johnston, J. R., Crooks, C. V., & Bala, N. (2008). Custody disputes involving allegations of domestic violence: Toward a differentiated approach to parenting plans. Family Court Review, 46(3), 500–522.
Korosi, S. A., Bernet, W., Graham, S. P., & Ross, D. (2023). Parental alienation: A violent and potentially lethal social and psychological phenomenon. European Journal of Parental Alienation Practice, Issue 1, 114–138.
Kruk, E. (2018). Parental alienation as a form of emotional child abuse: Current state of knowledge and future directions for research. Family Science Review, 22(4), 141–164.
Walker, A. J. (2006). The extreme consequence of parental alienation syndrome – The Richard Lohstroh case of a child driven to kill his father – Will courts move toward allowing children to use parental alienation syndrome as a defense to the crime of murder of their own parent. Women’s Rights Law Reporter, 27(3), Article 153.
ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΓΟΝΙΚΗ ΑΠΟΞΕΝΩΣΗ
Dunne, J., & Hedrick, M. (1994). The parental alienation syndrome: An analysis of sixteen selected cases. Journal of Remarriage and Divorce, 21(3-4), 21–38.
Gardner, R. A. (2001). Should courts order PAS children to visit/reside with the alienated parent? A follow-up study. American Journal of Forensic Psychology, 19(3), 61–106.
Neff, R., & Cooper, K. (2004). Parental conflict resolution: Six-, twelve-, and fifteen-month follow-ups of a high-conflict program. Family Court Review, 42(1), 99–114.
Saini, M. (2019). Strengthening coparenting relationships to improve strained parent-child relationships: A follow-up study of parents’ experiences of attending the Overcoming Barriers program. Family Court Review, 57(2), 217–230.
Sullivan, M. J., Ward, P. A., & Deutsch, R. M. (2010). Overcoming barriers camp: A program for high-conflict divorced families where a child is resisting contact with a parent. Family Court Review, 48(1), 116–135.
Templer, K., Matthewson, M., Haines, J., & Cox, G. (2017). Recommendations for best practice in response to parental alienation: Findings from a systematic review. Journal of Family Therapy, 39(1), 103–122.
Toren, P., Bregman, B. L., Zohar-Reich, E., Ben-Amitay, G., Wolmer, L., & Laor, N. (2013). Sixteen-session group treatment for children and adolescents with parental alienation and their parents. American Journal of Family Therapy, 41(3), 187–197.
Walters, M. G., & Friedlander, S. (2016). When a child rejects a parent: Working with the intractable resist/refuse dynamic. Family Court Review, 54(3), 424–445.
Warshak, R. A. (2010). Family bridges: Using insights from social science to reconnect parents and alienated children. Family Court Review, 48(1), 48–80.
Warshak, R. A. (2019). Reclaiming parent–child relationships: Outcomes of family bridges with alienated children. Journal of Divorce & Remarriage, 60(8), 645–667.
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΑΠΟΞΕΝΩΜΕΝΑ ΠΑΙΔΙΑ
Baker, A. J. L., & Verrocchio, M. C. (2016). Exposure to parental alienation and subsequent anxiety and depression in Italian adults. American Journal of Family Therapy, 44(5), 255–271.
Ben-Ami, N., & Baker, A. J. L. (2012). The long-term correlates of childhood exposure to parental alienation on adult self-sufficiency and wellbeing. American Journal of Family Therapy, 40(2), 169–183.
Bentley, C., & Matthewson, M. (2020). The not-forgotten child: Alienated adult children’s experience of parental alienation. American Journal of Family Therapy, 48(5), 509–529.
Giancarlo, C., & Rottman, K. (2015). Kids come last: The effect of family law involvement in parental alienation. International Journal of Interdisciplinary Social Sciences: Annual Review, 9(1), 27–42.
Hands, A. J., & Warshak, R. A. (2011). Parental alienation among college students. American Journal of Family Therapy, 39(5), 431–443.
Harman, J. J., Matthewson, M. L., & Baker, A. J. L. (2022). Losses experienced by children alienated from a parent. Current Opinion in Psychology, 43, 7–12.
McGlynn, L. C. (2001). Assessing parental alienation: Empirical assessment of college students’ recollections of parental alienation during their childhoods. North Dakota Law Review, 77(3), 525–548.
Monι, J. G., & Biringen, Z. (2012). Assessing parental alienation: Empirical assessment of college student’s recollections of parental alienation during their childhoods. Journal of Divorce & Remarriage, 53(3),157–177.
O’Hara, K., Rhodes, C. A., Wolchik, S. A., Sandler, I. N., & Yun-Tin, J. (2021). Longitudinal effects of postdivorce interparental conflict on children’s mental health problems through fear of abandonment: Does parenting quality play a buffering role? Child Development, 92(4), 1476–1493.
Saini, M. A., Drozd, L. M., & Olesen, N. W. (2017). Adaptive and maladaptive gatekeeping behaviors and attitudes: Implications for child outcomes after separation and divorce. Family Court Review, 55(2), 260–272.
Smith, A. D., Biringen, Z., & Harman, J. J. (2018). Parenting time and child coping: The context of parental alienation. Family Science Review, 23(4), 118–140.
Verrocchio, M. C., Baker, A. J. L., & Bernet, W. (2016). Associations between exposure to alienating behaviors, anxiety, and depression in an Italian sample of adults. Journal of Forensic Sciences, 61(3), 692–698.
Verrocchio, M. C., Baker, A. J. L., & Marchetti, D. (2018). Adult report of childhood exposure to parental alienation at different developmental time periods. Journal of Family Therapy, 40(4), 602–618.
Verrocchio, M. C., Marchetti, D., Carrozzino, D., Compare, A., & Fulcheri, M. (2019). Depression and quality of life in adults perceiving exposure to parental alienation behaviors. Health and Quality of Life Outcomes, 17(1), Article 14.
Wozencraft, T. A., Tauzin, M., & Romero, L. (2019). The relationship between psychological functioning in a college sample and retrospective reports of parental loyalty conflicts and psychological maltreatment. Journal of Divorce & Remarriage, 60(2), 104–116.
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΠΟΞΕΝΩΜΕΝΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΙΟΝΤΕΣ
Balmer, S., Matthewson, M., & Haines, J. (2018). Parental alienation: Targeted parent perspective. Australian Journal of Psychology, 70(1), 91–99.
Godbout, E., & Parent, C. (2012). The life paths and lived experiences of adults who have experienced parental alienation: A retrospective study. Journal of Divorce & Remarriage, 53(1), 34–54.
Kruk, E. (2010). Collateral damage: The lived experiences of divorced mothers without custody. Journal of Divorce & Remarriage, 51(8), 526–543.
Lee-Maturana, S., Matthewson, M., & Dwan, C. (2020). Targeted parents surviving parental alienation: Consequences of the alienation and coping strategies. Journal of Child and Family Studies, 29(8), 2268–2280.
Lee-Maturana, S., Matthewson, M., & Dwan, C. (2020). Understanding targeted parents’ experience of parental alienation: A qualitative description from their own perspective. American Journal of Family Therapy, 49(5), 499–516.
Maturana, S. L., Matthewson, M., Dwan, C., Norris, K. (2018). Characteristics and experiences of targeted parents of parental alienation from their own perspective: A systematic literature review. Australian Journal of Psychology, 71, 83–91.
Monι, J. G., MacPhee, D., Anderson, S. K., & Banning, J. H. (2011). Family members’ narratives of divorce and interparental conflict: Implications for parental alienation. Journal of Divorce & Remarriage, 52(8), 642–667.
Poustie, C., Matthewson, M., & Balmer, S. (2018). The forgotten parent: The targeted parent perspective of parental alienation. Journal of Family Issues, 39(12), 3298–3323.
Sims, M., & Rofail, M. (2013). The experiences of grandparents who have limited or no contact with their grandchildren. Journal of Aging Studies, 27(4), 377–386.
Tavares, A., Crespo, C., & Ribeiro, M. T. (2020). Psychological adaptation and beliefs in targeted parents: A study in the context of parental alienation. Journal of Child and Family Studies, 29(8), 2281–2289.
Vassiliou, D., & Cartwright, G. F. (2001). The lost parents’ perspective on parental alienation syndrome. American Journal of Family Therapy, 29(3), 181–191.
Whitcombe, S. (2017). Powerless to parent; powerless to protect: The experiences of alienated parents in the U.K. Maltrattamento e Abuso All’Infanzia, 19(1), 47–66.
ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΕΝΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ
Harman, J. J., Warshak, R. A., Lorandos, D., & Florian, M. J. (2022). Developmental psychology and the scientific status of parental alienation. Developmental Psychology, 58(10), 1887–1911.
Marques, T. M., Narciso, I., & Ferreira, L. C. (2020). Empirical research on parental alienation: A descriptive literature review. Children and Youth Services Review, 119, Article 105572.
Saini, M., Johnston, J. R., Fidler, B. J., & Bala, N. (2016). Empirical studies of alienation. In L. Drozd, M.Saini, & N. Olesen (Eds.), Parenting plan evaluations: Applied research for the family court (pp. 374–430). Oxford University Press.
ΝΟΜΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΓΟΝΙΚΗ ΑΠΟΞΕΝΩΣΗ
Bala, N., Hunt, S., & McCarney, C. (2010). Parental alienation: Canadian court cases 1989-2008. Family Court Review, 48(1), 164–179.
Harman, J. J., & Lorandos, D. (2021). Allegations of family violence in court: How parental alienation affects judicial outcomes. Psychology, Public Policy, and Law, 27(2), 184–208.
Lavadera, A. L., Ferracuti, S., & Togliatti, M. M. (2012). Parental alienation syndrome in Italian legal judgments: An exploratory study. International Journal of Law and Psychiatry, 35(4), 334–342.
Lorandos, D. (2020). Parental alienation in U.S. Courts, 1985 to 2018. Family Court Review, 58(2), 322–339.
Priolo-Filho, S., Goldfarb, D., Shestowsky, D., Sampana, J., Williams, L. C. A., & Goodman, G. S. (2018). Judgments regarding parental alienation when parental hostility or child sexual abuse is alleged. Journal of Child Custody, 15(4), 302–329.
Waide, A. M. (2011). To comply or not to comply? Brazil’s relationship with the Hague Convention on the civil aspects of international child abduction. Georgia Journal of International and Comparative Law, 39(1), 271–301.
ΠΑΡΑΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΟΝΙΚΗΣ ΑΠΟΞΕΝΩΣΗΣ
Bernet, W. (2021). Parental alienation and misinformation proliferation. Family Court Review, 58(2), 293–307.
Bernet, W., & Xu, S. (2022). Scholarly rumors: Citation analysis of vast misinformation regarding parental alienation theory. Behavioral Sciences and the Law. Accessed at doi:10.1002/bsl.2605.
ΘΕΜΑΤΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΟΝΙΚΗΣ ΑΠΟΞΕΝΩΣΗΣ
Ceci, S. J., Huffman, M. L. C., Smith, E., & Loftus, E. F. (1994). Repeatedly thinking a non-event: Source misattributions among preschoolers.Consciousness and Cognition, 3(3-4), 388–407.
Cialdini, R. B. (2001). The science of persuasion. Scientific American, 284(2), 76–81.
Davies, P. T., & Cummings, E. M. (1994). Marital conflict and child adjustment: An emotional security hypothesis. Psychological Bulletin, 116(3), 387–411.
Davies, P. T., & Martin, M. (2014). Children’s coping and adjustment in high-conflict homes: The reformulation of emotional security theory. Child Development Perspectives, 8(4), 242–249.
Egan, L. C., Santos, L. R., & Bloom, P. (2007). The origins of cognitive dissonance: Evidence from children and monkeys. Psychological Science, 18(11), 978–983.
Festinger, L., & Carlsmith, J. M. (1959). Cognitive consequences of forced compliance. Journal of Abnormal and Social Psychology, 58(2), 203–210.
Hetherington, E. M., Bridges, M., & Insabella, G. M. (1998). What matters? What does not? Five perspectives on the association between marital transitions and children’s adjustment. American Psychologist, 53(2), 167–184.
Johnston, J. R., Lee, S., Olesen, N. W., & Walters, M. G. (2005). Allegations and substantiations of abuse in custody disputing families. Family Court Review, 43(2), 283–294.
Loftus, E. F., & Pickrell, J. E. (1995). The formation of false memories. Psychiatric Annals, 25(12), 720–725.
Nickerson, R. S. (1998). Confirmation bias: A ubiquitous phenomenon in many guises. Review of General Psychology, 2(2), 175–220.
Poole, D. A., & Lindsay, D. S. (1995). Interviewing preschoolers: Effects of nonsuggestive techniques, parental coaching, and leading questions on reports of nonexperienced events. Journal of Experimental Child Psychology, 60(1), 129–154.
Poole, D. A., & Lindsay, D. S. (2001). Children’s eyewitness reports after exposure to misinformation from parents. Journal of Experimental Psychology: Applied, 7(1), 27–50.
Principe, G. F., Kirkpatrick, H., & Langley, S. (2022). A focus on accuracy in misinformed mothers puts young children at risk for false memories. Journal of Experimental Child Psychology, 214, Article 105274.
Ramos, A. M., Shewark, E. A., Fosco, G. M., Shaw, D. S., Reiss, D., Natsuaki, M. N., Leve, L. D., & Neiderhiser, J. M. (2022). Reexamining the association between the interparental relationship and parent-child interactions: Incorporating heritable influences. Developmental Psychology, 58(1), 43–54.
Rowen, J., & Emery, R. (2018). Parental denigration: A form of conflict that typically backfires. Family Court Review, 56(2), 258–268.
Yule, K., Houston, J., & Grych, J. (2019). Resilience in children exposed to violence: A meta-analysis of protective factors across ecological contexts. Clinical Child and Family Psychology Review, 22(3), 406–431.